Son günlerde siyasi kulislerde en fazla tartışılan konu doğal olarak “Statica Araştırma ve Danışmanlık Merkezi” tarafından yapılıp CTP tarafından finanse edilen anket sonuçlarıdır.
Bu anket nereden çıktı sorusu yöneltilmeden anketin CTP tarafından sipariş ve finanse edildiğinin açıklanması araştırma etiği tarafından yerinde olmuştur.
Samimi olarak ifade edilmesi gerekir ki; yapılan araştırmanın bazı sonuçları pek mantıklı ve gerçekçi görünmemektedir. CTP kurultaya giderken Sayın Tufan Erhürman’ı alternatifsiz göstermek ve parti içi muhalefeti bertaraf etmek gibi bir niyet var mıdır? sorusu zihnimizi ister istemez kurcalamaktadır.
Sayın Tatar’ın her türlü yıpranmışlığına rağmen halen daha %30’larda olması ve Sayın Erhürman’ın %42 bandında gösterilmesi de son derece düşündürücüdür. Üstüne üstlük, özellikle baraj oranının üzerinde oyu olan Erhan Arıklı’nın %2.64, UBP ve CTP’yi Lefkoşa’da darmadağın eden Mehmet Harmancı’nın ise %1.5 ile sınırlı kalması akla ve araştırma tekniğine pek uygun görülmemektedir.
Manipülatif olarak değerlendirilebilecek en çarpıcı sonuç solda ve CTP’de tek alternatif ve kazanabilecek adayın Tufan Erhürman şeklinde gösterilmesidir. Buna ilaveten, UBP’de Ünal Üstel’in sadece % 2.5 oy alması da pek inandırıcı olmayıp, Sayın Ersin Tatar’ın adaylığını tekrar empoze eden bir görüntü vermektedir. Bu durum ise CTP’nin rakip aday olarak Sayın Ersin Tatar’ı daha kolay lokma görmesinden kaynaklanabilir.
Araştırmanın manipülatif olmadığı varsayımı altında ise gerekçi ve evreni temsil etme gücü zayıf olan bu anketin uygun olmayan örneklem yöntemi, anket sorularının geçerliliği ve anketin sahada uygulandığı yöntemden kaynaklandığı iddiasında bulunulabilir.
Anket, 210 bin seçmene göre Kuzey Kıbrıs genelinde 1.400 örneklem üzerinden “yüz yüze” görüşme yöntemiyle yapıldığı açıklandı. İşte bu noktada örneklem ve anket yöntemi hayati öneme haizdir.
Öncelikle belirtmek gerekir ki, belirli bir örneklemle yapılan araştırma sonuçlarının genellenebilmesi için ‘Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri’ kullanılmalıdır. Olasılık kuramı, belirli özelliklerin evrende normal dağıldığı ilkesine dayanır. Olasılıklı örnekleme yöntemlerinin temeli yansızlık kuralına dayanmaktadır. Bu kural, örneklem içeresinde yer alacak olan birbirinden bağımsız her birimin, evren içerisinde eşit seçilme şansına sahip olmasını sağlanmaktadır.
‘Olasılıklı Örnekleme Yöntemleri’nin başında Basit Tesadüfi Örnekleme Yöntemi gelmektedir. Bu yöntemde evren, kesin sınırlar ile belirlenir ve evreni oluşturan her bir birime bir numara verilerek liste yapılır. Hazırlanan listedeki her bir birime ilişkin numaralardan örneklem sayısı kadar numara kura yöntemiyle ya da bilgisayar yardımıyla şansa bağlı olarak (rastgele) belirlenir. Diğer taraftan örneklemi oluşturan numaralar, tesadüfi sayılar tablosundan yararlanılarak da belirlenebilir.
Gelelim ülkemizde seçimlere yönelik yapılacak bir araştırmanın can alıcı noktasına…
Bu can alıcı teknik özelliğe dikkat edilmezse işbu ankette de rastlandığı gibi Arıklı ve Harmancı gibi potansiyel adayların oyları gerçeği yansıtmayacak ölçüde son derecede düşük çıkar. Neden mi?
KKTC’de Arıklı ve Harmancı gibi adayların tüm seçmen genelinde homojen bir oy oranı bulunmamaktadır. Değişik bölgelerde ve değişik demografik yapılarda oyları farklılaşmaktadır. Dolayısıyla, bu farklılığı araştırma sonuçlarına doğru yansıtmak için örneklem yönteminin olasılıklı çerçevede tabakalı ve küme örnekleme içermesi gerekmektedir. Tabakalı örnekleme ilişkin araştırma evreni çeşitli özellikler (yaş, cinsiyet, sosyo-ekonomik durum, eğitim vb.) yönünden homojen değilse, bu özelliklere göre grupların her birinin büyüklüğü birbirinden farklı ise tercih edilir. Dolayısıyla, evren çeşitli özelliklerine göre alt gruplara dağıtılır, yani tabakalanır. Tabakalama sonrası her tabakadan basit rastgele yöntemle eşit veya farklı oranlarda örnek seçilir Çok Aşamalı Küme Örneklemede ise örneğin Türkiye’yi temsil edecek bir örnekte önce bölgeler, sonra her bölgeden iller, her ilden ilçeler ve köyler küme olarak seçilir. Örneklem ise basit ya da tesadüfi sistematik örnekleme yöntemiyle oluşturulur.
Tabakalı ve çok aşamalı küme örnekleme yoluyla demografik yapılar ve bölgelere göre partilerin ve potansiyel cumhurbaşkanı adaylarının alacağı oyların farklılaşıp farklılaşmadığının tespiti için istatistiki testler (Çapraz Tablolama, Anova vs.) de yapılarak kamuoyuyla paylaşılmalıdır.
Sonuç olarak; CTP tarafından sipariş edilen ve finanse edilen bir araştırmanın manipülatif olabileceğine yönelik şüphelerin ortadan kaldırılması için başta örneklem olmak üzere araştırma bulguları ve yöntemi hakkında daha şeffaf olunması gerekmektedir.
