Sizin de zaman zaman kaşlarınızda, burun kenarlarınızda kızarıklık ve kepeklenme oluyor mu? Özellikle stresli olduğunuz dönemlerde veya mevsim geçişlerinde artış gösteriyor mu? Saçınızda sarı renkli yağlı kepekler çıkıyor mu? Eğer bu sorulardan en az birine cevabınız “evet” ise yağlı egzama (seboreik dermatit) ile karşı karşıya olma ihtimaliniz yüksek..
Yağlı egzama diğer ismiyle seboreik dermatit kronik, tekrayabilen bir egzama çeşidirir. Hem bebeklerde, hem adolesanlarda hem de erişkinlerde görülebilir. Toplumun %3’ünü etkilemekle birlikte özellikle 30 yaşından sonra sıklığı artmakta ve erkeklerde daha sık görülmekte. Normal şartlarda ciltte yaşayan Malassezia isimli mantarın çoğalması, sebase bezlerin (yağ üreten bezler) fazla çalışması veya ürettiği sebumun içeriğinin farklı olması ve genetik yatkınlık yağlı egzama (seboreik dermatit) sebepleri arasında gösterilmektedir. Ayrıca, bağışıklık sistemi bakılanmış kişilerde (örneğin: HIV+, böbrek nakil hastası, lenfoma hastası) ve nörolojik hastalıkları (örneğin: Parkinson, Alzheimer) olanlarda yağlı egzamanın daha şiddetli olduğu bilinmekte.
Peki vücutta yağlı egzamayı ne şekilde görüyoruz? Vücutta sebase bezlerin (yağ bezlerinin) yoğun olduğu saçlı deri, yüz, gövde, kulak arkasında-önünde, dış kulak yolunda ve vücudun katlantı bölgelerinde kızarıklık ve kepeklenme meydana gelir. Bu kızarıklık ve kepeklenme, stresli dönemlerde ve mevsim geçişlerinde artabilir. Yüz bölgesinde özellikle kaşlarda, kaş arasında, burun kenarlarında ve alında saç çizgisinin altında görülebilir. Erkeklerde sakal ve bıyık bölgesi etkilenebilir.
Peki yağlı egzamayı hayatımızdan tamamen söküp atacak bir tedavi seçeneğimiz var mı? Maalesef elimizdeki tedaviler hastalığın alevlenme dönemlerinde geçici bir iyileşme sağlamakta.
Hangi tedaviler kullanılabilir? Saçlı deri için ketokonazol, siklopiroks olamin, selenyum sülfit içeren şampuanlar ve kısa süreli kortizon içeren solüsyonlar kullanılabilir. Çok kalın ve sert kabuklanmalar mevcut ise salisilik asitli solüsyonlar tercih edilebilir. Çinko pirition içeren şampuanlar önceleri çok popüler olsa de Mart 2022 yılından itibaren toksisite riskinden ötürü Avrupa’da yasaklanmıştır. Yüz, gövde ve koltukaltı, kasıklar gibi vücudun katlantı bölgeleri için de çeşitli krem tedavileri (kortizon, pimekrolimus, takrolimus, crisaborole, roflumilast) mevcuttur.
Peki uzun vadede tekrarlamaması için nasıl önlem alınabilir? Yukarda bahsedilen tedaviler, bir dermatoloji uzmanı kontrolünde idame tedavi şeklinde, haftanın belirli günlerinde düzenli olarak kullanılırsa hastalığın tekrarlamasının önüne geçilebilinir. Örneğin egzamanın yerleşim yerine göre haftanın 2-3 günü ketokonazol/siklopiroks olamin içeren şampuan veya yukarda bahsedilen medikal kremlerin kullanımı ile yağlı egzama uzun süreli kontrol altına alınabilir.
Yağlı egzemalı hastalar nasıl beslenmelidir? Bu konuda henüz bir fikir birliği mevcut olmamakla birlikte yapılan çalışmalarda, baharatlı yiyeceklerin, süt ve süt ürünlerinin, kızartmaların ve işlenmiş gıdaların yağlı egzamayı alevlendirdiği gösterilmiştir.
Yağlı egzamalı kişilerin cilt bakım rutinleri nasıl olmalıdır? Kullanılacak yüz yıkama jelleri ve nemlendiricilerin kokusuz/parfümsüz olmasına ve alkol içermemesine dikkat edilmelidir. Piyasada bulunan dermokozmetik markalar tarafından seboreik dermatit için özel olarak üretilen yüm yıkama jelleri ve nemlendiriciler tercih edilebilir.
Bir sonraki Cilt Sağlığı Rehberi’nde görüşmek dileğiyle..
