Ülkemizde birçok alanda olduğu gibi; benzer gerekçe ve/veya mazeretlerle işlevsiz olduğunu bir nevi itiraf eden kurumlarımız arasında Kooperatif Şirketler Mukayyitliği de bulunmaktadır.
Politika ve hedefler belirlenmediği için eylem planları ortaya koyamayan KKTC Kooperatifçiliğinde maalesef statükoyu koruyucu yönetim anlayışı sergilemekten başka çare kalmamaktadır
Rotasız uçak gibi hareket eden kooperatifçilik anlayışımıza paralel kooperatifçiliği diğer şirket türlerinden ayıran yedi ilkenin idraki ve hayata geçmesi maalesef imkânsız hale gelmektedir. Ayrıca, teknik, personel ve mali sıkıntılardan dolayı Kooperatif Şirketler Mukayyitliği 94/2007 sayılı yasanın gerektirdiği şu kuruluş amaçları yerine getirmede doğal olarak yetersiz kalmaktadır: (1) Devletin Kooperatifçilik politikasını uygulamak, (2) Kooperatifçiliği benimsetmek ve yaygınlaşmasını sağlamak, (3) Değişen ve gelişen koşullara ve anlayışa paralel olarak Kooperatifçilik prensip ve uygulamalarını toplumun Kooperatif Örgütlerine adapte etmek ve (4) Kooperatiflere mali yardım ve danışmanlık hizmetlerini sağlamak, faaliyetlerine ana politika ve plan doğrultusunda yön ve yol göstermek üzere yürürlükteki mevzuat uyarınca etkin bir denetim sağlamak.
Kooperatifçiliği diğer şirket türlerinden ayıran yedi ilkeyi merak edenler için bahsetmekte yarar vardır. Uluslararası Kooperatifler Birliği’nin (ICA) 20-23 Eylül 1995 tarihleri arasında İngiltere’nin Manchester şehrinde yapılan 31. Kongresinde kooperatifçilik ilkeleri tartışılarak yeniden şekillenmiştir. Buna göre kooperatif; “Ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaçlar ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattır.”
Bu tanımda kooperatiflerin temel değerleri olarak; kendi kendine yardım, kendi kendine sorumluluk, demokrasi, eşitlik, adalet, dürüstlük ve dayanışma sıralanmaktadır. Bu değerleri uygulamaya yardımcı olmak için de şu 7 ilke tespit edilmiştir: 1) Gönüllü ve herkese açık üyelik, 2) Üyeler tarafından gerçekleştirilen demokratik kontrol, 3) Üyelerin ekonomik katılımı, 4) Özerklik ve bağımsızlık, 5) Eğitim, öğretim ve bilgilendirme, 6) Kooperatifler arasında iş birliği ve 7) Topluma karşı sorumlu olma (https://www.ica.coop/en/cooperatives/cooperative-identity).
KKTC’de kooperatifçiliğe verilen önem için genelde Anayasa maddesine atıf yapılır. ‘Kooperatifçiliğin Geliştirilmesi’ başlıklı KKTC Anayasasının 63. Maddesi “Devlet, kooperatifçiliğin gelişmesini sağlayacak önlemleri alır ve kooperatiflerin demokratik ilkelere uygun olarak çalışmalarını yasa ile düzenler.” şeklinde düzenlenmektedir.
Kooperatifçilik ile ilgili KKTC’de yasal mevzuat bulunmasına rağmen bugüne kadar politika, hedef ve eylemlerin yer aldığı “Kooperatifçilik Strateji Belgesi” hazırlanmamıştır. Bilindiği gibi; Türkiye Cumhuriyeti “Türkiye Kooperatifçilik Stratejisi ve Eylem Planı”nı hazırlamış ve yürürlüğe koymuştur.
Mevcut UBP-DP-YDP hükümeti programında kooperatifçilik ile ilgili anlamlı hedefler koymuştur. Buna göre Kooperatiflerin “AB ve Uluslararası müktesebat ile uyumlaştırılması sağlanması” ve “Kooperatifçilik politikalarının belirlenmesi için kooperatifçilik çalıştayı yapılması” hedefleri ön plana çıkmaktadır.
Hükümet programına uygun olarak Kooperatif Şirketler Mukayyitliği 12 Aralık 2023 tarihinde Kooperatifçilik çalıştayı düzenlemeye karar vermiştir. Üst düzey muhalefet ve devlet katılımın sağlanacağı Çalıştayda tüm aktif kooperatifler paydaş olarak sorunların tespitine katkı koyacaklar. Farklı üniversitelerden akademisyenlerin de bilim kurulunda yer alacağı Çalıştay sonucunda Strateji Belgesine ilişkin omurganın ortaya çıkması hedeflenmektedir.
Sonuç olarak; temennimiz geçmişte sırf şov maksatlı yapılan benzeri organizasyonlarda olduğu gibi Kooperatifçilik Çalıştayında harcanan emeklerin heba olmaması ve global perspektifle kooperatifçiliğin önemi ile ilgili tüm kesimlerin idrak ve bilince varmasına vesile olmasıdır.
