Botulinum toksin, diğer bir ismiyle botoks, Clostridium botulinum isimli bakterinin ürettiği bir toksindir. Bu bakteri, toplam 7 farklı toksin (A-G) üretmekte olup, toksin tip A bizim pratiğimizde en sık kullandığımız çeşididir. Yani bilinenin aksine botox yılan zehiri değildir..
Botox ilk olarak 1980 yılında, göz doktoru Alan B. Scott tarafından, şaşılığı tedavi etmek amacıyla kullanılmıştır. Daha sonra, Jean ve Alastair Carruthers, botoksu kozmetik olarak ilk kez 1992 yılında, glabellar (kaş arası) kırışıklıkların giderilmesinde kullanmışlardır. Botoksun klinik olarak FDA (Food and Drug Administration) tarafından onaylanması 2002 yılında gerçekleşmiştir.
Peki botoksun etki mekanizması nedir? Botoks, sinir uçlarından sinir-kas kavşağına asetilkolin salınımını engelleyerek, kaslarda geçici bir “paralizi” yani fonksiyon azalmasına neden olur. Yüzdeki mimik kaslarına uygulandığında, kaslarda kısmi fonksiyon kaybına yol açarak kırışıklıkların giderilmesinde rol oynar.
Botoks uygulaması ile yüzde neler hedeflenebilir? Uygulandığı noktalara bağlı olarak, alın çizgileri, göz çevresindeki kaz ayakları, kaş arasındaki kırışıklıklarda açılma sağlanabilir. Ek olarak, kaşlar ve burun ucu kaldırılabilir, burun daraltılabilir, dudak çevresinde özellikle sigara içenlerde görülen “barkod çizgileri” ve dudak kenarlarında oluşan üzgün ifade giderilebilir; boyun bölgesine yapılacak olan enjeksiyonlarla çene hattında “lifting” etkisi elde edilebilir. Bruksizm, yani diş sıkma problemi olanlarda, çiğneme kasına (masseter kası) yapılacak olan botoks enjeksiyonları hem diş sıkma problemini ortadan kaldırır hem de yüzde incelme sağlar.
Peki botoks sadece yüz ve boyun bölgesine mi uygulanır? Pek çok kullanım alanı olan ve her geçen gün yeni kullanım alanları ortaya çıkan botoks yüz ve boyun haricinde birçok yere uygulanabilir. Örneğin, koltukaltı, avuç içi ve ayak tabanlarına terlemeyi azaltmak için, saçlı deriye erkek tipi saç dökülmelerinde kan akışını artırmak için, şakaklar ve ense bölgesine migren ataklarını azaltmak amacıyla yapılabilir.
Etkisi kalıcı mı? Botoksun etki süresi kişiden kişiye farklılık göstermekte olup ortalama 3-4 aydır. Botoks yapıldıktan sonra yaklaşık 72 saatte etkisini göstermeye başlar; 2 hafta sonra tam anlamıyla oturmuş olur. Gerekli görülürse 2. haftada ek doz şeklinde rötuş yapılabilir.
Botoks yaptırmaya kaç yaşında başlamak gerekiyor? Botoks uygulamasına ideal olarak 20’li yaşların ortasında, mimik kaslarının oluşturduğu kırışıklıklar oturmadan önce, önlem amaçlı başlanması öneriliyor. Başlangıç yaşı kişinin kırışıklıklarına göre artıp azalabilir.
Peki kimler botoks yaptırmamalı? Gebeler, emzirenler, botulinum toksine bilinen alerjisi olanlar, Myastenia gravis gibi nöromüsküler hastalığı olanlar botoks yaptırmamalıdır.
Bir sonraki Cilt Sağlığı Rehberi’nde görüşmek dileğiyle..
