Bir önceki yazımda çalınmalarına başlanan ‘Dördüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı (2024-2028) için nüfus yapısı ve politikasının olmazsa olmaz olduğunun üzerinde durmuştum.
Nüfus yapısı ve politikası yanında kalkınma planı hazırlamanın ön şartları arasında hiç kuşkusuz mevcut kalkınmışlık seviyesinin ölçülmesi ve ulaşılmak istenen kalkınmışlık seviyesi için hedefler konmasıdır. Bu adeta hastalığın teşhisi için gerekli tahlillerin yapılması, röntgenlerin ve hatta emarın çekilmesi ve elde edilen bulgulara göre ilaç, operasyon ve/veya fizik tedavi tatbikine benzetilebilir.
Çağdaş normların oldukça gerisinde acizlik içerisinde bulunan KKTC İstatistik Kurumu bir kalkınma planı için gerekli çeşitlikte ve güvenilirlikte veriyi halen daha hazırlamamakta ve maalesef hazırlamak yönünde de bir kararlılık göstermemektedir. İstatistik Kurumunun veri/istatistik yönünden acizliğini ve kifayetsizliğini anlamak için önce KKTC İstatistik Kurumu’nun (https://istatistik.gov.ct.tr/), sonrasında ise Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) internet sayfasını (https://www.tuik.gov.tr/) incelemek yeterli olacaktır.
KKTC’de kalkınmışlıktan ziyade sadece ekonomik büyüme göstergesi olarak güvenilirliği tartışılan milli gelir hesapları yapılmaktadır. Ancak, kalkınmışlığın göstergesi olabilecek veriler/istatistikler KKTC’de yayınlanmazken, uluslararası düzeyde kalkınmışlığın mukayese edilebileceği göstergelerde de Kuzey Kıbrıs yer almamaktadır.
Ekonomik kalkınmanın temel ölçütleri olarak İnsani Gelişme Endeksi (https://worldpopulationreview.com/country-rankings/hdi-by-country ) Satın Alma Gücü Paritesi, Güvenlik Endeksi, Yaşam Kalitesi Endeksi, Sağlık Hizmetleri Endeksi, Yaşam Maliyeti Endeksi ve Kirlilik Endeksi (https://www.numbeo.com/quality-of-life/rankings_by_country.jsp?title=2022&displayColumn=7) sayılabilir. Bu ölçütler açısından dünyada en iyiler, en kötüler, Türkiye, Yunanistan ve Güney Kıbrıs için 2022 verileri aşağıdaki gibidir:
İnsani Gelişme Endeksi Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından derlenen ve bir ülkenin "insani gelişmenin üç temel boyutunda ortalama başarısını ölçmek için kullanılan bir ölçümdür: uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgi ve makul bir yaşam standardı". Bu çerçevede, dünyanın en iyi ülkeleri İsviçre, Norveç İzlanda iken en kötü ülkeleri Güney Sudan, Çad ve Nijerya’dır. Güney Kıbrıs 29, Yunanistan 33, Türkiye ise 48. sırada yer almaktadır ().
Satın Alma Gücü Paritesinde en iyi ülkeler İsviçre, Birleşik Devletler ve Avustralya, en kötü ülkeler ise Nijerya, Venezüella ve İran’dır. Güney Kıbrıs 40, Yunanistan 53, Türkiye ise 63. sırada yer almıştır.
Güvenlik Endeksinde en iyi ülkeler Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Tayvan, en kötü ülkeler ise Venezüella, Güney Afrika ve Peru’dur. Güney Kıbrıs 26, Türkiye 41, Yunanistan ise 64. sırada yer almıştır.
Yaşam Kalitesi Endeksinde en iyi ülkeler İsviçre, Danimarka ve Hollanda, en kötü ülkeler ise Nijerya, İran ve Bangladeş’tir. Güney Kıbrıs 34, Yunanistan 44, Türkiye ise 48. sırada yer almıştır.
Sağlık Hizmetleri Endeksinde en iyi ülkeler Tayvan, Güney Kore ve Japonya, en kötü ülkeler ise Venezüella, Bangladeş ve Azerbaycan’dır. Türkiye 29, Yunanistan 66, Güney Kıbrıs ise 79. sırada yer almıştır.
Yaşam Maliyeti Endeksinde en iyi ülkeler İsviçre, Norveç ve İzlanda, en kötü ülkeler ise Pakistan, Hindistan ve Kolombiya’dır. Güney Kıbrıs 30, Yunanistan 32, Türkiye ise 83. sıradadır.
Kirlilik Endeksinde en iyi ülkeler Finlandiya, İzlanda ve Norveç, en kötü ülkeler ise Lübnan, Nijerya ve Vietnam’dır. Türkiye 27., Güney Kıbrıs 45. ve Yunanistan 50. sıradadır.
Sonuç olarak; ülkenin kalkınması için plan yapma konusunda samimi ve ciddi iseniz öncelikle ülkenin farklı açılardan mevcut kalkınmışlık seviyesini tespit etmeli ve buna göre varmak istediğiniz düzeyi hedef olarak koymalısınız. Aksi takdirde, yapılanlar plan değil dilek ve temenniler olabilir.
