Ceren ÖZBİL Bakanlar Kurulu, Tapu ve Kadastro Dairesi (Harçlar ve Ücretler) Tüzüğü’nde değişikliğe gitti. Buna göre; yabancıların KKTC’den aldıkları taşınmaz mallar için ödediği tapu harcı yüzden 6’dan yüzde 12’ye çıkarıldı. İnşaat sektörü ve emlakçılar yüzde 100 zam öngören söz konusu tüzük değişikliğine büyük tepki gösterdi. Hükümet, yabancıların ödeyeceği tapu harcına yapılan yüzde 100’lük zamla ‘depremzedeler’, ‘konut edindirme birimi’ ve ‘Taşınmaz Mal Komisyonu’ için fon yaratmayı amaçlıyor ancak inşaat sektörü ile emlakçılar, bunun adaletli bir yasa değişikliği olmadığını belirtiyor. Tüzükteki değişikliğinin, yalnızca yabancıları ilgilendiriyor gibi görünse de konut alımında artık toplam verginin yüzde 21’e yükseltildiğini ve KKTC vatandaşlarını da mağdur edildiğini belirten sektör temsilcileri, ilk kez ev/konut alanlara yönelik indirimin de kaldırılmasını eleştirdi. Sektör temsilcileri, harç ve vergilerin ortaya çıkardığı rakamlarla artık ülkemiz insanının konut almasının neredeyse imkânsız hale geldiğini vurguladı. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre, ülkemizden taşınmaz mal alan birçok yabancı uyruklu artan maliyet nedeniyle satış sözleşmelerini iptal ettirmeye başladı. Yeni tüzükte, “Tapu ve Kadastro Dairesi İlçe Amirliklerine yatırılmış olan satış sözleşmelerinin iptal edilmesi durumunda, sözleşme kaydı esnasında yatırılan harç iade edilmez” ibaresi dikkate alındığında, harç iadesi olmayacağından iptal edilen sözleşmeler müteahhitlere ve emlakçılara başka bir sorun yaşatıyor. “SEKTÖR DARBE GÖRECEK" Hükümetin, Tapu ve Kadastro Dairesi (Harçlar ve Ücretler) Tüzüğü’nde değişikliğe giderek, yabancıların KKTC’den aldıkları taşınmaz mallar için ödediği tapu harcına yüzde 100 zam yaparak, yüzde 6’dan yüzde 12’ye çıkarmasına inşaat sektöründen ve emlakçılardan sert tepki geldi. Emlakçılar, uygulamanın Anayasa’ya aykırı olduğunu düşünüyor ve bu konuda inceleme yaptırıyor. Kendileriyle konuşulmadığını, fırsatçılık yapıldığını belirten sektör temsilcileri, gayrimenkul satışlarında iptallerin başladığını, sektöre darbe vurulacağını kaydetti. “DÜZENLEME YERLİ HALKI DA MAĞDUR EDİYOR” Tüzükteki değişiklik yalnızca yabancıları ilgilendiriyor gibi görünse de konut alımında artık toplam verginin yüzde 21’e yükseltilmiş olması, KKTC vatandaşlarını da mağdur ediyor. Yasa yüzde 12 tapu harcı, yüzde 5 KDV ve yüzde 4 gelir vergisi stopajı öngörüyor. Sektör temsilcileri bu rakamlarla artık ülkemiz insanının konut almasının neredeyse imkânsız hale geldiğini söylüyor. “İLK KEZ KONUT ALMA AVANTAJI KALDIRILDI” Önceki düzenlemeye göre bir emlak satın alınırken yerli ya da yabancı olsun ilk kez ev/konut alanlar yüzde 3 tapu harcı öderken, yeni düzenlemeye göre artık söz konusu indirim hakkı yok, yerli halk yüzde 6, yabancılar ise yüzde 12 ödeyecek. “GÖZLER NEDEN YALNICA İNŞAAT SEKTÖRÜNÜ GÖRDÜ?” Hükümetin ‘depremzedeler’, ‘konut edindirme birimi’ ve ‘Taşınmaz Mal Komisyonu’ için kaynak yaratmak amacıyla getirdiği ek harçları eleştiren inşaat müteahhitleri ve emlakçılar, “Kaynak yaratmanın bir sürü enstrümanı varken neden bu ülkede vergisini tek düzenli, peşin ödeyen ve bu ülkeye milyonlarca döviz getiren inşaat sektörü seçildi? Neden hiçbir devlet desteği almayan, hiçbir teşvikten yararlanmayan ve ayakları üzerinde durmayı başaran tek sektör olan inşaat sektörü seçildi?” diye soruyor.   “TÜRK TAPULU MALLARDAN NEDEN EK TMK HARCI ALINSIN?” Türk tapulu olan mallardan neden ek harç istendiğini, bunun büyük haksızlık olduğunu belirten inşaat sektörü temsilcileri, “Türk tapulu mallar için neden Taşınmaz Mal Komisyonu’na (TMK) ek harç ödüyor? Sonuçta bu taşınmaz 1974 öncesi de bir Türkündü” diye tepkisini ortaya koyuyor. “EŞDEĞERCİLER DE ŞİKAYETÇİ: BİR MALI KAÇ DEFA ÖDEYECEĞİZ?” Eşdeğerle mal alanların da şikâyetçi olduğunu ve “1974 öncesi güneyde mal bıraktık. Devlet bırakılan mala karşılık bize yerine kuzeyde yer verdi. Bu malı daha kaç defa ödeyeceğiz?” diye sorduğunu belirten inşaat temsilcileri, “Malum Kıbrıs’ın kuzeyinde birçok tapu türü mevcut, bu bilindik bir şey. Bu uygulamadan vazgeçilmeli, kriterler konulmalı, özellikle Türk malları ve eşdeğer korunmalı” diye görüş belirtti. “KATKILAR TOPLUMUN GENELİNE YAYILMALI” Depremzedelere ve depreme karşı önlem için ek bir harç ödenebileceğini, bir fon oluşturulabileceğini ama bunun sadece yeni konut alıcısından beklenmemesi gerektiğini ifade eden inşaat sektörü temsilcileri ve emlakçılar, “Bu katkılar toplumun geneline yayılmalıydı. On binlerce konut var, bu konutlarda binlerce insan yaşıyor, onlara ne gibi bir tedbir alınıyor ne gibi bir vergi, harç alınıp o konutlara bunun karşılığında neler yapılması planlanıyor? Yoksa ‘harcı alalım da ileride bakarız’ mı demek isteniyor?” diye sordu.   “BU ÜLKEDE YALNIZCA YENİ EV ALANLAR MI YAŞIYOR?” Hükümetin, toplumun her kesimine eşit davranması gerektiğini, bu adada sadece yeni ev alanların yaşamadığını belirten inşaat ve emlak sektörü temsilcileri, “Bir yardım, bir destek, bir katkı sağlanacaksa toplumun geneline yayılmalı” dedi. “EK VERGİLENDİRMEYİ KİM ÖDEYECEK?” Toplumsal barışa ihtiyaç olduğunu, sadece belirli bir kesimden ekstra harçlar alarak bu şekilde toplumun yönetilemeyeceğini, hükümetin eşit ve adaletli olması gerektiğini ifade eden inşaat ve emlak temsilcileri, birçok satıcı ile alıcının bu uygulamadan dolayı ihtilafa düştüğünü, “ek vergilendirmeyi kim ödeyecek?” diye sorduğunu kaydetti. “GAYRİMENKUL SATIŞLARINDA İPTALLER BAŞLADI” Gayrimenkul satışlarında iptallerin başladığını, bu durumun sektörde ciddi kayıplara neden olacağını ifade eden inşaat ve emlak sektörü temsilcileri hem halkımızın hem de yabancı alıcıların çok rahatsız olduğunu vurguladı. Yeni konut alıcısının, “alınması planlanan bu harçlar nerede kim tarafından kullanılacak, kim kontrol edecek, nasıl kontrol edecek yoksa yine bir açık mı kapanacak? Bu kadar zaman hükümetler tarafından görmezden gelinenler ve ihmal edilenler hayata mı geçirilecek?” diye sordu. “SEKTÖRLE İSTİŞARE EDİLMEDİ, FIRSATÇILIK YAPILDI” Sektör temsilcileri, hükümete yönelik; “Eskiden alınan evlere ve eski binalara ne gibi bir düşünceniz var? Onlardan da ek vergi alacak mısınız?” diye sorarak bu yasal düzenlemeler yapılırken hiçbir sivil toplum örgütüyle dolaylı bile olsa görüşülmediğini, resmen fırsatçılık yapıldığını vurguladı.   “BİR ŞEYLERİ BOZARAK, KIRARAK YASALAR YAPILIYOR” Ülkede yasaların ve tüzüklerin; halkın güvenliğini, refahını sağlamak, malını, canını korumak için yapılması gerektiğini belirten sektör temsilcileri, ülkemizde ise tam tersi bir anlayış olduğunu, hükümetin bir şeyler yapmaya çalıştığını ama son dönemde o şeyleri gerçekten bozarak kırarak, yıkarak yaptığını kaydetti.   “DEVLET ADİL OLMALI” İnşaat ve emlak sektörü temsilcileri; “Biz her zaman her türlü fedakarlığı gösterdik, yine de göstereceğiz, lâkin hükumet edenlerin de artık bunu görmesi gerekiyor. Depremzedeler için de katkılarımızı yaptık, yine yapacağız. Devlet organizasyonuyla da depremzedeler için her zaman her türlü katkı yapılsın buna hiç kimsenin en ufak bir itirazı yok ama adil ve adaletli olalım” dedi.   ÖZTÜRKLER: TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİYLE TOPLUMSAL İHTİYAÇLARA YÖNELİK ÖNEMLİ KALEMLER YARATILDI İçişleri Bakanı Ziya Öztürkler, katıldığı bir TV programında yaptığı açıklamada yabancıların taşınmaz mal alımlarında alınan harçların yüzde 6’dan yüzde 12'ye çıkartıldığını ve burada yapılan tüzüksel değişiklikle de geleceği planlayacak fonlar oluşturduklarını belirtti. Öztürkler, şu açıklamayı yaptı: “Eski tüzükte vatandaşlar ile yabancılardan alınan tapu harçları aynı orandaydı. Bunun dünyada çok örneğine rastlayamazsınız. Bu hususta hem vatandaşlarımıza sosyal konut yapımı için ilk kez ayrı bir fon ayrıldı. Hem de Taşınmaz Mal Komisyonu'na fon yaratılması konusunda Meclis'te de ana muhalefet milletvekili sayın Fikri Toros’un defatle gündeme getirdiği bu hususta da ilk kez bir adım atıldı. Satış sözleşmelerinden de ilk anda yüzde 6’lık bir oranda harç alınacak ve tapu devir işlemleri sırasında da geriye kalan kısmı alınarak ayrılan fonlara aktarılacaktır” Vatandaşlara sosyal konut yapımı için ilk kez yapılan tüzük değişikliğiyle bir fon yaratıldığına da dikkat çeken Öztürkler, şöyle konuştu: “Burada gençlerimizin yuva sahibi yapabilmek için önemli bir planlamanın zeminini yaratarak, kendi imkanlarımızla planlama yapılmasının önünü açıyoruz. Ayrıca yaşanan deprem felaketinin yaralarının sarılmasına katkı sağlayacak depremzedeler için kullanılacak bir kalem de ayrıldı. Gelecekte yaşanacak hadiselere hazır olunması, sağlıklı planlama yapılabilmesi adına olaylara göre değil, neden-sonuç ilişkisi üzerine hareket edilmesi gerekmektedir. Bilimsel çerçevede hareket tarzımızı geliştirmeliyiz.”   VEÇHİ: TMK ÖDEMELERE KARIŞMAZ Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK) Başkanı Növber Ferit Veçhi, TMK’nın tüzüğüne ve yasasına bakıldığında TMK’nın sadece dosya bazında kararlar verip, bütün verileri toplayarak miktarı kararlaştırdığını ve TMK’nın dosyayı karara bağladığı belirtti. Dosya karara bağlandığı zaman da icranın İçişleri Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı tarafından yapıldığını kaydeden TMK Başkanı, “biz kesinlikle fiili ödemelere, maddi ödemelere karışmayız” dedi. Növber Ferit Veçhi, Maliye Bakanlığı’nın TMK için ihdas ettiği bir kalem olduğundan söz etti ve o kalem üzerinden Maliye Bakanlığı’nın İçişleri Bakanlığı ile istişare ettiğini belirtti. Ödemelerin buna göre yapıldığını kaydeden Veçhi, ancak tapu harçlarından TMK’ya ayrılan yüzdeliğin TMK’nın etkinliği açısından önemli olduğunu ifade etti. Veçhi, TMK’nın bağımsız bir komisyon olduğunu yineledi ve sürecin de kendi dışarında geliştiğini söyledi.   GÜRCAFER: TÜZÜĞÜ KİMSEYE SÖYLEMEDEN DEĞİŞTİRDİLER Kıbrıs Türk İnşaat Müteahhitleri Birliği Başkanı Cafer Gürcafer, yabancıların tapu harcının yüzde 10’a çıkarılıp, bunun yüzde 5’inin de doğrudan sosyal konut edinme fonuna gitmesi yönünde hükümetle görüşmeleri olduğunu belirtti. Halkın ev sahibi olabilmesine yardımcı olunması için bu öneriye sıcak baktıklarını ifade eden Gürcafer, tüzüğün bilgileri dışında değiştirildiğini, yabancıların tapu harcının yüzde 12’ye yükseltilip, depremzedelere ve Taşınmaz Mal Komisyonu’na katkı ayrıldığını ifade etti. Bunun doğru olmadığını söyleyen Gürcafer, “Toplum seve seve depremzedelere katkı yapmaya devam edecektir ancak bu tüzük değişikliğiyle olmamalıydı. Tapu harçlarıyla ilgili tüzük değişikliğinin ekonomiye olumsuz etkileri olacağı endişesindeyiz. Acele acele ve çok fazla araştırılmadan alınan bir karar” dedi. Gürcafer, gerek depremzedelere gerekse de TMK’ya kaynak ayrılmasıyla ilgili çok daha farklı ve adil düzenlemeler yapılabileceğini ifade ederek “Bunların çalışmalarını da yaptık. Ancak devlet bu noktada araştırma istemeyen, çaba istemeyen bir yol seçti. Düzeltilmesi için girişim başlattık. Hem Başbakan ile hem de İçişleri Bakanı ile görüşüp bunu düzeltmeye çalışacağız” şeklinde konuştu.   SUNGUR: ANAYASA’YA UYGUNLUĞUNU İNCELİYORUZ Emlakçılar Birliği Başkanı Hasan Sungur, tüzüğün ülke yasalarıyla uygun bir mantıkta yapılmadığını söyledi. Sungur, asgari ücret belirlenirken de “yerliye daha yüksek asgari ücret verilmesi” önerisi sunduklarını ve bunun insan haklarına aykırı bulunduğunu belirtti. Ev satışlarında yabancı ile yerli ayrımı yapılmaya çalışıldığını ifade eden Sungur, buna anlam veremediklerini kaydetti.  Bu konuda Anayasa’ya aykırı olduğu yönünde şüpheleri olduğunu kaydeden Sungur, avukatlarıyla birlikte gerekli incelemeleri başlattıklarını belirtti. Hasan Sungur yapılan uygulamanın Anayasa’ya aykırı olduğunun tespit edilmesi durumunda konuyu önce bakanlarla görüşüp, sorunun çözülmemesi durumunda da Anayasa Mahkemesi’ne taşıyacaklarını ifade etti.   TÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİNDE NE VAR? Tapu ve Kadastro Dairesi (Harçlar ve Ücretler) Tüzüğü’nde yapılan değişiklikler şöyle: Esas Tüzük, 3'üncü maddesine bağlı Cetvel'de yer alan 3'üncü maddesinin (1)'inci fıkrasının (B) bendinin (b) ve ( c) alt bentleri kaldırılmak ve yerlerine aşağıdaki yeni (b), (c), (ç), (d), (e) ve (f) alt bentleri konmak suretiyle değiştirilir: Yeni: (b) Yukarıdaki (a) alt bendi dışında kalan yabancı uyruklu kişiler; Ancak; bölünmeyen mal satışlarında; bu fıkra uyarınca satın alan kişinin, satılan malda hissesi varsa hissesine tekabül eden miktar üzerinden harç alınmaz. (c) Bu fıkranın (b) alt bendinde yer alan harç miktarının satış sözleşmesinde belirtilen satış bedeli üzerinden veya İlçe Tapu Daireleri'nin belirleyeceği rayiç kıymet üzerinden sözleşmenin kaydı esnasında toplam harcın yarısına tekabül eden %6'sı tapu harcı olarak alınır. Ancak; rayiç bedel veya satış bedelinin hangisinin miktarı yüksek ise onun üzerinden işlem yapılır. Bu tahsil edilen %6 tapu harcının %3'ü Gelir ve Vergi Dairelerinde açılan Anayasanın 159'uncu Maddesinin (l)'inci Fıkrasının (b) Bendi Kapsamına Giren Taşınmaz Malların Tazmini, Takası ve İadesi Yasası tahtında bu yasa amacına uygun olarak kullanılmak üzere kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu adı altındaki tazminat kalemine ve/veya hesabına yatırılır. %2'si Gelir ve Vergi Dairelerinde Konut Edindirme Yasası amacına uygun olarak, Konut Edindirme Birimi tarafından ihtiyaç sahiplerini konut sahibi yapabilmek için; faiz farkı olarak kullanılmak üzere açılmış olan kalemine ve/veya hesaba yatırılır. %1'i ise depremzedeler için Maliye Bakanlığınca açılan kalem ve/veya hesaba yatırılır. (ç) Satış işleminin sözleşme yapılmadan doğrudan Tapu ve Kadastro Dairesi İlçe Amirliklerinde devir yapılması durumunda bu fıkranın (b) alt bendinde yer alan %12'lik harç bir defada tahsil edilir ve bu harcın %3'ü tapu harcı olarak yatırılır. %4'ü Gelir ve Vergi Dairelerinde açılan Taşınmaz Mal Komisyonu adı altındaki tazminat kalemine ve/veya hesabına yatırılır. %3'ü Gelir ve Vergi Dairelerinde Konut Edindirme amaçlı faiz farkı olarak kullanılmak üzere açılmış olan kaleme ve/veya hesaba yatırılır. %2'si ise depremzedeler için Maliye Bakanlığınca açılan kalem ve/veya hesaba yatırılır. (d) Tapu ve Kadastro Dairesi İlçe Amirliklerine kaydı yapılmış olan satış sözleşmeleri devir aşamasında sözleşmede alıcı olarak yer alan kişinin tapuda devir alacak olan kişinin aynı kişi olması durumunda bu fıkranın (b) alt bendindeki %12 harç miktarının geriye kalan %6'sı tahsil edilir. Bu harcın %3'ü tapu harcı olarak yatırılır. %1’i Gelir ve Vergi Dairelerinde açılan Taşınmaz Mal Komisyonu adı altındaki tazminat kalemine ve/veya hesabına yatırılır. %1 'i Gelir ve Vergi Dairelerinde Konut Edindirme amaçlı faiz farkı olarak kullanılmak üzere açılmış olan kaleme ve/veya hesaba yatırılır. %1 'i ise depremzedeler için Maliye Bakanlığınca açılan kalem ve/veya hesaba yatırılır. (e) Tapu ve Kadastro Dairesi İlçe Amirliklerine yatırılmış olan satış sözleşmelerinin iptal edilmesi durumunda, sözleşme kaydı esnasında yatırılan harç iade edilmez. (f) Bu tüzüğün yürürlüğe girdiği tarihten önce Tapu ve Kadastro Dairesi İlçe Amirliklerine kaydı yapılmış olan satış sözleşmeleri kazanılmış hakları nedeniyle devir aşamasında; 2022 yılında Tapu ve Kadastro Dairesi'nin uygulamış olduğu harç oranlarını öderler. Esas Tüzük, 3'üncü maddesine bağlı Cetvel'de yer alan 3'üncü maddesinin (l)'inci fıkrasının (D) bendinin (c) alt bendi kaldırılmak ve yerine aşağıdaki yeni ( c) alt bendi konmak suretiyle değiştirilir: Yeni: Bağış yolu ile yapılan diğer intikallerde (D) bendinin dışındaki bağışlar kayıt harçları, mecburi satışlarda satış bedeli üzerinden ve kamulaştırmada tazminat bedeli üzerinden diğer bütün işlemlerde rayiç kıymet üzerinden hesaplanır. Devralan kişi, işlem günü rayiç kıymet miktarını bildirir ve harçlar ilk etapta bildirilen bu rayiç kıymet üzerinden % 6 alınır. . Ancak; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) vatandaşları ile Türkiye Cumhuriyeti (TC) vatandaşları için bu tüzük yayımlandığı tarihten itibaren bir defaya mahsus olmak üzere bir ev (bir dönüm alanı ile birlikte) ve bir arsa veya arsa yerine bir dönüm tarla veya 300 m2 (üç yüz) metre kareye kadar iş yeri satışta veya bağış olarak alındığında %3 alınır.    

Editör: TE Bilisim