Sağlıksız beslenme ve stres = Mide şikayetleri
Ne yazık ki mide ekşimesi/yanması veya gastrit gibi mide-bağırsak şikâyetleri özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde sağlıksız beslenme ve stres dolu yaşam biçimine bağlı olarak gelişerek, toplum hastalıklarına dönüşmüştür.
Midemizi ağır çalışan bir işçi olarak düşünürsek...
Mide, alınan besinlerin saklanması, karıştırılması ve parçalanması için işlev görür. Mide suyu üretir, bu su aynı zamanda tuz asitleri (mide asidi), zarlar ve sindirim enzimleri içerir. Besinler midede püre halinde karıştırılır ve küçük porsiyonlar halinde bağırsağa ulaşır. Bileşimine bağlı olarak besin maddeleri farklı sürelerde midede kalırlar.
İşte burada şu basit kural geçerlidir: Yemek ne kadar yağlı olursa ve kötü çiğnenirse, midenin bununla ilgili çalışması da o oranda uzun sürecektir. Bu yüzden biz diyetisyenler yemeklerinizi daha az yağlı ve çok iyi çiğnenmelidir tavsiyesini veriyoruz.
Sağlıklı bir mide...
Sağlıklı bir mide dirençli bir zar ile kaplanmıştır. Bu, mide asidinin mide duvarına saldırmasını önler. Midenin daha yüksek oranda mide asidi ürettiği durumunda veya mide içeriğinin normal asit oranına karşılık mide mukozasındaki aşırı hassasiyet, asit ile koruyucu zarlar arasındaki dengenin bozulduğunu gösterir.
Bunları biliyor musunuz?
· Yetişkinlerde midenin 1,6-2,4 litrelik bir kapasiteye sahip olduğunu?
· Midenin bir günde 2-3 litre mide suyu ürettiğini?
· Mide ile beyin arasında ilişki olduğunu? Bu nedenle stres yaptığımızda mide şikayetleriniz de artıyor...
· Asit içeren mide suyunun çeliği eritebildiğini?
Helicobacter pylori
Özellikle mide zarının çeperi altında biriken ve kronik gastrite, on iki parmak bağırsağı ülserine, mide ülserine ve muhtemelen mide kanserine kadar neden olabilen bir bakteridir. Bu bakteri insandan insana (dil teması, aynı çatal ve bıçağın kullanılması, diş fırçasının kullanılması) geçebildiği için bu bakterinin tanısında, aile üyelerine ve eşlerine de muayene ettirmek çok önemlidir.
Helicobacter pylori, mide asidi üretimini önleyici ilaçlarla ve aynı anda antibiyotik verilerek tedavi edilmektedir. Ayrıca bilim, bu bakteriye karşı bir aşı üzerinde çalışmaktadır.
Ayrıca bazı durumlar şişkinlik ve gaza sebep olabilir
o Çok hızlı yemek yemek
o Yemek yerken konuşmak, mideye hava kaçması
o Çok yüksek miktarda mayalı ( poğaça, ekmek v.b) besinler tüketmek
o Gazlı içecekleri fazla tüketmek
o Çok fazla miktarda çiğ yeşillik-sebze ve meyve tüketmek
o Yağlı-kızartma besinler tüketmek
o Gereğinden fazla miktarda yemek tüketip, mideyi zorlamak
o Sıkı kemer ve beli sıkan kıyafetler giymek
Gastrit, reflü ya da hazımsızlık gibi mide problemlerinde nasıl beslenmemiz gerekmektedir?
ü Az az, sık sık beslenmeniz çok önemlidir. Bu yüzden günde en az 3 ana öğün, 2 - 3 ara öğün tarzında beslenmeniz gerekmektedir.
ü Yatmadan önce 2 - 2,5 saat önce bir şey yemeyiniz.
ü Besinleri yavaş yavaş ve iyi çiğneyiniz.
ü Yiyeceklerinizin çok sıcak ya da çok soğuk olmamasına dikkat ediniz.
ü Besinlerin sağlıklı hazırlanmasına dikkat ediniz. Kaynatma, buharla pişirme, buğulama veya ızgara yöntemiyle pişirilmelidir.
ü Yağda kızarmış ve kavrulmuş etler, sucuk, pastırma, salam, sosis, salamura balık gibi besinlerden uzak durunuz. Haşlanmış, ızgara veya fırında pişirilmiş kırmızı et, beyaz et (tavuk), ızgara veya buğulama balık yiyebilirsiniz.
ü Tüm sebze ve meyveleri yiyebilirsiniz. Ancak bazı sebze ve meyveler midenizde ağrıya neden oluyorsa beslenmenizden çıkarınız. Kabuklu meyvelerin kabuklarını soyup tüketiniz. Ayrıca hazımsızlık problemi yaşayan kişiler çiğ sebzeleri (salata) tüketmemelidirler.
ü Bütün baharatlar, etsuyu, salamuralar, turşular, salça, sirke, ketçap, hardal, soğan, sarımsak, çemen, zeytin, kuru yemişler, hindistan cevizi, limon tuzu, kurutulmuş meyveler gibi besinlerden kaçınınız.
ü Hazır çorbalar ve içeriği bilinmeyen hazır gıdaları tüketmeyiniz. Yağda kavrulmadan hazırlanmış, et suyu katılmamış, kremasız ve az yağlı çorbaları tüketebilirsiniz.
ü Çok ekşi olmadığı sürece tüm peynir çeşitlerini yiyebilirsiniz. Çok tuzlu peynirlerden uzak durunuz.
ü Çay, kahve, soda, kola ve alkollü içecekleri toplamda günde 3-4 fincandan fazla içmeyiniz.
ü Süt, ıhlamur, açık çay ve diğer taze bitki çayları, limonata, ayran, salep ve taze meyve sularından içebilirsiniz. Tüketeceğiniz meyve suyunun ve ayranın çok ekşi olmamasına özen gösteriniz.
ü Yoğurt, ekşi olmamak şartıyla tüketebilirsiniz.
ü Yemekler pişirilirken yağın yanmamasına dikkat ediniz ve tüm yiyecekleri tencereye çiğden koyunuz, kavurmayınız.
ü Kurubaklagil (kurufasulye, nohut, barbunya, mercimek) yemeklerinin tüketim sıklığını azaltınız.
ü Kremalı, çikolatalı, kızarmış tatlılar ve soslu besinlerden uzak durunuz.
ü Beyaz ekmek, makarna, pirinç, mısır, irmik, erişte, şehriye, kraker, bisküvi tüketebilirsiniz. Bulgur, mercimek, tam tahıllı ürünleri özellikle mide ağrılarınızın olduğu zamanlar (atak zamanlarda) tüketilmemelidir.
ü Mayalı yapılmış hamur işi besinlerden; ağır şerbetli ve yağlı tatlılardan uzak durunuz. Bunların yerine, sütlü tatlılar ve meyveli tatlılar tercih ediniz.
