Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin (CMIRS) her 3 ayda bir Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven ve mutluluk algısını ölçmek amacıyla düzenlediği anket çalışmasının Mart 2024 dönemi sonuç raporu yayınlandı.
Anket, 500 kişi ile yüz yüze anket şeklinde yapıldı.
Anket sonuçlarını yorumlayan CMIRS Direktörü Mine Yücel, ülkede işlerin doğru yönde gittiğini düşünen kesimin yüzde 16.7’de kaldığını söyleyerek ekonomik beklentileri iyimser olanların oranının da yüzde 12.67 olduğunu belirtti.
Yücel, “Toplumda kendini endişeli, çaresiz, öfkeli ve/veya depresif hissettiğini belirtenlerin oranında da ciddi artışlar gözlemlenmektedir. Giderek daha umutsuz, çaresiz ve depresif hisseden, elinden bir şey gelmediğine inanan, kendilerine ve başkalarına, özellikle de siyasilere güveni kalmayan bir toplum resmi karşımıza çıkmaktadır” dedi.
Yücel, ankete katılanların yüzde 15.52’sinin cumhurbaşkanına, yüzde 14.28’inin hükümete ve yüzde 13.83’ünün meclise güvendiği bir ortamda “siyasi güven ortamının kalmadığını” söylemenin yanlış olmayacağını belirtti.
Yücel, katılımcıların yüzde 18.18’inin cumhurbaşkanından, yüzde 15.3’ünün hükümetten ve yüzde 16.43’ünün de meclisten memnuniyet belirttiğini ifade etti.
Ülkede yönetim ve siyaset açısından ciddi bir boşluk bulunduğunu belirten Yücel, sorunların çözülebileceğine dair inancın da siyasete güven gibi düşük olduğunu kaydetti.
Katılımcıların yüzde 83.3’ü ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini düşünüyor
Ankete katılanların yüzde 83.3’ü ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini belirtti.
Bu oran, Nisan 2022 anketinde yüzde 96.26, Haziran 2022’de yüzde 97.42, Eylül 2022’de yüzde 94.14, Aralık 2022’de yüzde 91.74, Mart 2023’te yüzde 95.2, Haziran 2023’te yüzde 93.5, Eylül 2023’te yüzde 90.3, Aralık 2023’te yüzde 87.1’di.
Ekonomik ve yönetsel sorunlar ön plana
Ankete katılanlar, ülkenin en önemli sorunlarını sırasıyla ekonomik, enflasyon, yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler, Kıbrıs sorunu, düşük maaşlar, yüksek yaşam maliyetleri ve yolsuzluk olarak sıraladı.
CMIRS Direktörü Mine Yücel, ekonomik sorunların toplumun en önemli sorunu olarak yine öne çıktığını belirtti. Yücel, üç ay önceki dönemde Kıbrıs Sorununun en önemli 3. sorun olduğunu ancak bu dönemde yeteneksiz/beceriksiz liderlerin, Kıbrıs Sorununun önüne geçerek üçüncü sıraya yerleştiğini söyledi.
Düşük maaşlar, yüksek yaşam maliyetleri ve yolsuzluk konularının da önemli sorunlar arasına girdiğini belirten Yücel, şöyle devam etti:
“Son dönemlerde sıkça gördüğümüz gibi ekonomik ve yönetsel sorunlar ön plana çıkmakta, bunların yanında da Kıbrıs Sorunu önemini korumaktadır. Yönetim kaynaklı sorunlardan bunalan toplumun Kıbrıs Sorununun çözümünü kendine bir çıkış yolu olarak görmesi, buna karşılık Kıbrıs Sorununun çözümüyle ilgili görüşmelerde herhangi bir gelişmenin de olmaması toplumun çıkmazını daha da artırmaktadır”.
Ankete katılanların yüzde 59.13’ü 2 sene içerisinde kendi mali durumunun daha kötü olacağını yüzde 23.74’ü de aynı kalacağını düşündüğünü belirtti.
Geçtiğimiz döneme kıyasla kötümserlerin oranı yüzde 5.61 arttı.
Ankete katılanların yüzde 69.22’si ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha kötü olacağı, yüzde 18.11’i ise ayni kalacağı beklentisini dile getirdi. Ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 12.67.
Mutluluk, depresif, endişeliyiz
Mutluluk karnesinde ise notlar yine düşük.
Aralık 2023’te 10 üzerinden 6.32 olan mutluluk karne notu, Mart 2024’te 5.94 oldu.
Buna ek olarak ankete katılanların, yüzde 57.75’i son bir hafta içerisinde sıkça endişeli hissettiğini, yüzde 48.49’u son bir hafta içerisince sıkça öfkeli hissettiğini, yüzde 37.43’ü son bir hafta içerisinde sıkça çaresiz hissettiğini, yüzde 29.78’i son bir hafta içerisinde sıkça depresif hissettiğini belirtti.
Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi
CMIRS, Mart 2023’ten itibaren 5 dönemdir Kuzey Kıbrıs’ta demokrasinin işleyişini çok daha detaylı şekilde yansıtmaya yarayacak bir Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresini hayata geçirdi.
Ankete katılanlar her başlıkta KKTC’ye 10 üzerinden puan verdi.
CMIRS Direktörü Mine Yücel, Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi’nde dikkat çeken en önemli sonucun her dönemde karne ortalamasının 5’in altında olduğunu belirtti.
Yücel, bu dönemde sağlık konusunun en düşük puan verilen konu olarak öne çıktığını ve eğitimin de en düşük puanlar arasında yer aldığını söyledi. Geçmiş dönemlerde olduğu gibi yöneticilerin hesap verebilirliği ve alınan kararların şeffaflığının en düşük puanlar arasında olduğunu söyledi.
Barometreye göre en düşük puan alan başlıklar sırasıyla Sağlık, Devlet yönetiminde alınan kararların şeffaf olması, Bizleri yönetenlerin hesap verebilirliği, Gelir Dağılımında Adalet, Çevre, Eğitim ve Ayrımcılığa uğramadan yaşama başlıkları oldu.
Buna göre; “İnsan Hakları konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.77;
Demokrasinin İşleyişi konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.48
Gelir dağılımında adalet konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 3.57
Ayrımcılığa uğramadan yaşama konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.13
Kanun önünde herkesin eşit olması konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.65
Bizleri yönetenlerin hesap verebilirliği konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 3.41
Devlet yönetiminde alınan kararların şeffaf olması konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 3.30
Barış ve huzur ortamı konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.99
Düşünce ve İfade özgürlüğü konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 5.72
Eğitim konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.13
Sağlık konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 2.96
Çevre koruma konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 3.88
Kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yaygınlığı konusundaki demokrasiye 10 üzerinden 4.89”
En fazla güven yargıya, en az güven hükümete
Ankete göre, toplumun en çok güven duyduğu 3 kurum sırasıyla yargı, polis ve medya oldu.
En az güven duyulan kurumlar bu dönemde yine Hükümet, Cumhurbaşkanlığı, Meclis, Siyasi Partiler, Finansal kurumlar oldu.
