Türk edebiyatının en üretken ve nitelikli sanatçılarından birisi olan Şair-Yazar Enis Batur, PEN Yazarlar Derneği 2024 Şiir Ödülü’ne layık görüldü.

   PEN Yazarlar Derneği Başkanı Zeynep Oral, yaptığı açıklama şu ifadelere yer verdi:

  “Edebiyatın birçok alanında, özellikle şiir, deneme, roman, eleştiri alanlarında eser veren, eserlerinde Doğu ve Batı kültürünü harmanlayan, bunların yanı sıra editörlük, yayıncılık, dergicilik gibi geniş bir yelpazede sürekli üreten, kendi deyişiyle “Edebiyat İnsanı” Enis Batur’u kutluyoruz. Ve bu yıl bize sunacağı 2024 Şiir Manifestosu’nu merakla bekliyoruz.”

Enis Batur hakkında

Tam adı Ahmet Enis Batur’dur. Eskişehir'de doğdu. Şirket-i Hayriye kurucusu Hüseyin Hâki Bey'in torunudur. Annesi Leman Hanım, babası ise Cumhuriyet Halk Partisi senatörlüğü yapmış Muhsin Batur'dur. Babası aynı zamanda askeri eğitiminden sonra orgeneralliğe kadar yükselmiştir. 12 Mart Muhtırası’nda imzası olan 4 yüksek rütbeli askerden biridir.

 İlköğrenimini babasının görevi dolayısıyla bulundukları Ekişehir'de Dumlupınar İlkokulunda tamamladı. Orta öğrenimini İstanbul ve Ankara'da yaptı. Sanit Joseph Lisesi ve Ankara Atatürk Lisesinde öğrenim gördü. Öğrenciyken Ulus gazetesinin sinema sayfasını yönetti (1971-1972). İlk yazısı 1970'te, ilk kitapları 1973'te yayımlandı.

Orta Doğu Teknik Üniversitesinde başladığı yükseköğrenimini Paris'te tamamladı (1976). Türkiye'ye dönünce yayıncılık çalışmalarına ağırlık veren Enis Batur; Yazı (8 sayı- 1978-1980), Oluşum (1978-1982), MEB (1 sayı- 1979), Tan (1982), Gergedan (17 sayı, 1987-1988) Şehir ve Argos dergilerini çıkardı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayın Dairesi başkanlığı (1979-1980), Milliyet gazetesinin kültür servisi ve yan yayınlar yöneticiliğini (1983-1984), Milliyet Büyük Ansiklopedi'nin (1986) ve Dönemli Yayıncılık'ın genel yayın yönetmenliğini yaptı.

   UNESCO'nun "Göreme'den İstanbul'a Kültür Mirasımız" kampanyasını yönetti (1984). Sanat Dünyamız, kitap-lık, Cogito, Arredemento Dekorasyon ve Fol gibi dergilerin yayım sürecinde görev aldı. Remzi Kitabevi'nin (1990-1993) ve TRT'deki "Okudukça" programının (1994-1999) yayın danışmanlığını yaptı. Açık Radyo'nun kuruluşuna katkıda bulundu ve "Şifa, Şifre, Deşifre" programını hazırladı.

1978-1998 arasıda düzenli olarak; Cumhuriyet, Milliyet, Dünya, Aydınlık gazetelerinde, Yeni Gündem, P-Eki, Express, İkibine Doğru dergilerinde haftalık Cumhuriyet Bilim ve Teknik dergisinde aylık yazılar yazdı. Bir müddet burslu olarak Saint-Nazire ve Bordeaux'ta kaldı.

Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi ve Dil Tarih Coğrafya Fakültesinde, Eskişehir Üniversitesi, Bilsak ve Bilar'da seminerler düzenledi. 1998-2003 yılları arasında Galatasaray Üniversitesinde dersler verdi. 1988-2004 yılları arasında Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık'ı yönetti. Bir müddet Alkım Yayınlarının genel yayın yönetmenliğini ve NTV Yayınlarının yayın danışmanlığını yürüttü.

NTV Radyo ve TRT için programlar hazırladı. Hâlen Kırmızı Kedi Yayınevinin genel yayın yönetmenliğini yürütmektedir. Ressam Fatma Tülin ile evli olan Enis Batur İstanbul'da yaşamakta ve yazı çalışmlaraını burada sürdürmektedir.

Aldığı Ödüller

1980 TDK Deneme Ödülü (Şiir ve İdeoloji ile), 1993 Cemal Süreya Şiir Ödülü (Perişey ile), 1996 Altın Portakal Şiir Ödülü (Opera 1-4004 ile), 1999 Sibilla Aleramo Şiir Ödülü (Imago Mundi ile, İtalya), 2000 Zirvedekiler Ödülü (Kanat Hareketleri: Lirik Şiirler 1993-1999 ile), 2002 Türkiye Yayıncılar Birliği Düşünce ve İfade Özgürlüğü Ödülü, 2007 TÜYAP İstanbul Sanat Fuarı Sanat Eleştimeni Ödülü, 2008 Behçet Necatigil Şiir Ödülü (Neyin Nesisin Sen ile) ve 2018 Yunus Nadi Roman Ödülü (Göl Yazı ile).

 

Dergilerdeki yayınları

   1960’lı yıllarda edebiyat dünyasına giren Enis Batur, yazı hayatına sinema ve film eleştirileriyle başlamıştır. Batur, esasen on altı an yedi yaşında öğrenciyken şiirler kaleme almıştır. Ulus’ta yayımlanan “Adada Şenlik” başlıklı ilk yazısı bir film eleştirisidir ve Eylül 1970 tarihini taşımaktadır.

Sanatçının şiir, deneme, inceleme, çeviri ve söyleşilerinin yayımlandığı süreli yayınlar şöyle sıralanabilir:

2000’e Doğru, 4. Kat, A la Carte, Aç Yazı, Adam Sanat, Akşam-lık, Argos, Aries, Arka Kapak, Arredemento Dekorasyon, Aydınlık, Birikim, Cehennemde Bir Mevsim, Cey Sanat, Cogito, Cumhuriyet, Cumhuriyet Bilim Teknik, Cumhuriyet Kitap, Çağdaş Eleştiri, Çevrimdışı İstanbul, Defter, Dekorasyon, Deniz Mecmuası, Dilbilim, Diri Ozanlar Derneği, Doğu-Batı (1980), Doxa, Dünya, Edebiyat Dostları, Eski’z, Express, FDE, Fol, Geceyazısı, Geniş Zamanlar, Gergedan, Güldiken, Güneş, Günümüzde Kitaplar, Hürriyet Gösteri, Hürriyet Keyif, Hürriyet Pazar, İşte Röportaj, Kapris, Kaşgar, Kinema, Kitap-lık, Kuram, Le Poéte Travaille (Şair çalışıyor), Ludingirra, MEB, Mecaz, Milliyet, Milliyet Sanat, Mimarlık Kültürü Dergisi XXI, Mizan, Nar, Near East Review, Nisan, NTV Tarih, Oluşum, Öküz, P, P-Eki (Güneş gazetesinin Pazar eki), Papirüs, Pathos, Sanat Dünyamız, Sombahar, Somut, Sonsuzluk ve Bir Gün, Soyut, Star, Şehir, Şiir Atı, Tan, Tanım, Tarih ve Toplum, The Turkish Pen, Türk Dili, Varlık, Ve Sinema, Virgül, Yacht, Yağmur, Yazı, Yeni Biçem, Yeni Deniz Mecmuası, Yeni Dergi, Yeni Gündem, Yeni Ufuklar.

  Yurtdışındaki Poessia (İtalya), Il Ebbro Quaterno, Kelk (İran), Lettres Internationales (Fransa), Quarterly West (ABD), Tabaccaria (Portekiz), Podium, Kelk, Connaissance des Arts, Talisman (İngiltere), The Toronto Review (Kanada), The Poetry Chain (Hindistan) ve Dédale (Fransa) vb. gibi çeşitli dergilerde ürünleri yayımlandı. Şiirleri Fransızca, İtalyanca, Felemenkçe ve Farsçada da kitaplaştı. Şiirlerinden hareketle iki beste yapıldı: "Kör Bir Başlangıç" (yaylı dördül için; Mehmet Nemutlu), "Göre" (soprano ve yaylı dördül için; Semih Korucu). Sombahar, İnsan, Poesia (Milano) ve I Quaderni del Batello Ebbro (Bologna) dergilerinde şiirleri ve şiir danatı için özel bölümler hazırlanmıştır. Şiirleri ve romanları Fransızca, İngilizce, İtalyanca, Romence, Felemenkçe ve Farçaya çevilip yayımlanmıştır. Şiirlerinden hareketle iki beste yapılmıştır: "Kör Bir Başlangıç" (yaylı dördül için; Mehmet Nemutlu), "Göre" (soprano ve yaylı dördül için; Semih Korucu). Kitaplarından Opera üzerine Ahmet Oktay'ın kitabı İsrafil'in Sûru ve bir sempozyumun bildirilerini biraraya getiren Opera Odağında Enis Batur Şiiri, yapıtları üzerine yazılmış yazılardan bir seçmeyi derleyen Otuz Kuş Bakışı, Hatice Aynur'un hazırladığı Enis Batur Bibliyografyası 1970-1995 ve Cem Akaş'ın kaleme aldığı Belkienisbatur adlı eserleri hakkındaki temel başvuru kaynaklarıdır.

Çevrilmiş eserleri 

Eserleri 12 farklı dile çevrilmiştir. Enis Batur'un yabancı dillerdeki kitapları şöyledir: Fransızca: La Sarcophage des Pleureuses (Çev. N. Cingöz; Montpellier: Fata Morgana, 2000), Amer Savoir (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2002, Dense (Çev. Timour Muhidine; Meet - Maison Ecrivains, 2002), Route Serpentine (Çev. Catherina Erikan; Paris, Actes Sud, 2004), La Pomme (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2005), D'autres Chemins (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2008), Encyclopédie Privée (Çev. Ferda Fidan; Paris, Actes Sud, 2011), Le Facteur d'Uskudar (Çev. Jean Descat; Paris, Bleu Autour, 2012), La Mort de Geronimo (Çev. Catherina Erikan; Paris, Galaade, 2014). İtalyanca: Scritti e sigilli: 1973-1990 (Çev. I. Saatçıoğlu; Roma: Fondazione Piazzola, 1992) ve Imago Mundi (Çev. I. Saatçıoğlu; Milano: Garzanti, 1994). Farsça: Neğmey-i Butimar (Çev. Cavit Mukaddes; Tahran: Peyzeh, 1996) ve Sefer be ayne-i digeri (Çev. Hamid Farazande; Isfahan: Nakş-ı Horşid, 2000). Hollandaca: Passpoort (Çev. D. Koopman; Rotterdam: Rotterdam Poetry, 1998). İngilizce: Ash Divan (İngilizceye çev. S. Paker, C.Endres, S.S.Endres, M.Kenne; ABD, Talisman House, 2006). İspanyolca: Las Bibliotecas de Dédalo (Önsöz Alberto Manguel; Errate Naturae, 2009). (Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü)