Her ne kadar halen daha toplumla paylaşılmasa da 2023 yılının sonunda başlayan ve bugüne kadar bitmiş olması beklenen Kalkınma Planı’nın odağında hiç kuşkusuz somut unsurlardan öte soyut olgular bulunmalıdır. Bu maksat için ise büyüme ile kalkınmanın farkı netleştirilmelidir.
Ekonomik Kalkınma, tüm insanların refahını ve yaşam kalitesini iyileştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımı ifade etmektedir. Ekonomik büyüme ise, piyasa verimliliği ve artan GSYİH olgusudur.
Yukarıdan da anlaşılacağı gibi; Kalkınma Planı hazırlayan sorumlu ve yetkili merciler hitap ettiği insan ve toplumun gelişmişliği, yaşam kalitesi ve refahı için stratejik hedefler koymalı ve bunları gerçekleştirmek için eylemler öngörmelidir. Başka bir ifade ile, profesyonelce hazırlanmış bir planda özellikle uluslararası kabul gören kriterler(indeksler) açısından yerimiz belirlenmeli ve olmamız gereken seviye ile ilgili hedefler konmalıdır.
Kalkınma açısından uluslararası platformda itibar edilen indekslerden biri de İnsani Gelişmişlik İndeksidir. Gelişme ve büyüme kavramları günlük hayatta birbirinin yerine sıklıkla kullanılır. Ancak, gelişme kavramı toplumsal boyutu da olan daha geniş bir alanı tanımlarken, büyüme milli gelirdeki gelişme ile sınırlıdır. İnsani gelişmişlik, beklenen yaşam süresi, eğitim ve geliri dikkate alan bir hesaplamaya dayanmaktadır. Kapsadığı boyutlar itibariyle oldukça sınırlı olmakla birlikte, insani gelişmişlik kavramı yaygın bir kullanıma sahiptir. Eğitim, sağlık ve yaşam süresi ile ilgili geliştirilen ve standardize edilen üç indeks esas alınarak insani gelişmişlik indeksi geliştirilmiştir. İç çatışma ve savaş bölgeleri hariç, bütün dünyada insani gelişmişlik indeksi iyileşme eğilimine sahiptir. İnsani Gelişmişlik İndeksi sağlık, eğitim ve gelir düzeyi ile ilişkilendirilen ve uluslararası karşılaştırmalarda bir ülkenin gelişmişliği konusunda en sık başvurulan indekslerden biridir.
|
|
Tablodan da görülebileceği üzere en fazla insani gelişmişlik gösteren ülkeler başta İskandinav olmak üzere sırasıyla İsviçre, Norveç, İzlanda, Hong Kong, Danimarka ve İsveç’tir. İnsani gelişmişlik açısından en kötü ülkeler ise sırasıyla Somali, Güney Sudan, Merkezi Afrika Cumhuriyeti, Nijerya, Çad ve Mali’dir. Bu listede Güney Kıbrıs 29., Yunanistan 33. ve Türkiye 45. sıradadır.
Mamafih, tanınmamış olmasından dolayı listede yer almayan KKTC için DPÖ ve İstatistik Kurumu gerekli değerlendirmeyi yaparak mevcut yerini tespit etmeli ve olması gereken düzey için hedefler ve eylemler öngörmelidir. Aksi takdirde yapılan planlama değil guduruluk olur.
