Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi’nin (CMIRS) Kıbrıslı Türklerin siyasi güven, sosyal güven, bireysel özgüven ve mutluluk algısını ölçmek amacıyla üç ayda bir düzenli olarak yaptığı anket çalışmasının Aralık 2023 raporu yayınlandı.
500 kişiyle yüz yüze anket şeklinde gerçekleştirilen çalışma sonucunda, ankete katılanların yüzde 87.1’i ülkede işlerin yanlış yönde gittiğini düşünüyor. Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunları sırasıyla ekonomik, enflasyon, Kıbrıs Sorunu, yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler, yüksek yaşam maliyetleri ve yolsuzluk oldu.
Katılımcıların yüzde 53.52’si iki sene içerisinde kendi mali durumunun daha kötü olacağını, yüzde 74.1’i ise iki sene içerisinde ülkenin ekonomik durumunun daha kötü olacağını düşündüğünü ifade etti.
Aralık 2023 anket sonucuna göre, toplumun mutluluk puanı 10 üzerinden 6.32 olarak ölçüldü ancak sosyal güven oranı 2.37 gibi düşük seviyeye geriledi.
Toplumun en çok güven duyduğu 3 kurum sırasıyla polis, yargı ve medya oldu.
Yücel: En çok ihtiyaç duyulan şey
toplumun birlik ve beraberliği
CMIRS Direktörü Mine Yücel, son dönemlerde gerçekleştirilen birçok çalışmada ülkede siyasi güvenin çok düşük olduğunu belirterek geçmiş dönemlerde cumhurbaşkanlığının en çok güven duyulan kurumlar arasında olmasına karşılık kurumdaki görev değişikliği sonrasında bu kuruma duyulan güvenin de diğer siyasi kurumlar gibi dibe vurduğunu ifade etti. Yücel, “Bu da aslında uzun zamandır toplum içerisinde yaşanan sorunu çok iyi yansıtmaktadır ki o da bir lider eksikliği sorunudur dedi.
Ülke genelinde ekonomik ve sosyal sorunlar tavan yapmışken, yolsuzluk, rüşvet gibi etkenler sayesinde sosyal güvenin ciddi bir erozyona uğradığını belirten Yücel, en çok ihtiyaç duyulan şey toplumun birlik ve beraberliğini sağlayacak, yeniden kendine güvenini yerine getirecek ve ortak bir hedef, vizyon çerçevesinde toplumu birleştirecek bir lider olduğu görüşünü ortaya koydu. Yücel, “Bunun gözle görünür bir şekilde eksik olduğu bir ortamda siyasilerin toplumsal sorunlar yerine kendi bireysel çıkarları üzerinden çatışmalara girmesi de ayrıca düşündürücüdür” yorumunu yaptı.
Toplumsal özgüvenin yeniden yerine gelmesi için ciddi bir sosyal kontrat yenilemesine ihtiyaç olduğuna dikkat çeken Yücel, toplum ile devlet kurumlarının/ülke yönetiminin yeniden birbirine güven duyması için adalet duygusunun yeniden yerleştirilmesine ihtiyaç olduğunu söyledi. Yücel, bunun için de ülke siyasetinin yenilenmesi gerektiğini ifade ederek şu anki siyasi tabloda bunu gerçekleştirebilecek aktörlerin görünmemesinin tüm siyasi aktörlerin üzerinde ciddiyetle düşünmesi gereken bir konu olduğuna değindi.
En önemli sorun ekonomik
Ankete katılanlar, ülkenin en önemli sorunlarının sırasıyla ekonomik, enflasyon, Kıbrıs sorunu, yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler, yüksek yaşam maliyetleri ve yolsuzluk olarak belirtti.
CMIRS Direktörü Mine Yücel, ekonomik sorunların toplumun en önemli sorunu olarak öne çıkmaya devam ettiğini belirterek “Son dönemlerde ekonomik sorunlar, yüksek yaşam maliyetleri ve enflasyon gibi ekonomi kaynaklı sorunların yanında Kıbrıs Sorunu ve yönetim kaynaklı sorunların ön plana çıkıyor olması ülkedeki yönetim boşluğuna işaret etmekte ve bundan kaynaklı olarak da toplumun çıkış olarak Kıbrıs Sorununun çözümünü görmesine yol açmaktadır” dedi.
Ülkede ekonomik durum
Ankete katılanların yüzde 53.52’si 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını, yüzde 33.40’ı ise aynı kalacağını belirtti.
Gelecekte kendi ekonomik durumunun daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 13.08’de kaldı.
CMIRS Direktörü Yücel, “Şu anki ekonomik durumun çok kötü olduğunu düşünen katılımcıların ekonominin durumunun 2 sene içerisinde aynı kalacağını düşünmesi aslında kötümser bir beklentidir” yorumunu yaptı.
Öte yandan ankete katılanların yüzde 74.1’i ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha kötü olacağı, yüzde 14.66’sı ise aynı kalacağı beklentisini dile getirdi. Ülke ekonomisinin 2 sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 11.24.
Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi
CMIRS Direktörü Mine Yücel, Mart 2023’ten itibaren dört dönemdir Kuzey Kıbrıs’ta demokrasinin işleyişini çok daha detaylı bir şekilde yansıtmaya yarayacak Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresini hayata geçirdiklerini hatırlattı.
Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi’nin, demokrasilerde olması beklenen ve dünyada kullanılan birçok demokrasi endeksinde bulunan başlıklar dikkate alınarak düzenlendiğini ifade eden Yücel, ankete katılanlardan her başlıkta KKTC’ye 10 üzerinden puan vermelerinin istendiğini belirtti.
Yücel, Kuzey Kıbrıs Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi’nin ortalaması 10 üzerinden 4.22 oldu.
Aralık 2023 anket sonucuna göre 10 üzerinden puanlama şöyle oldu;
“İnsan Hakları” 4,86; “Demokrasinin İşleyişi” 4.27; “Gelir dağılımında adalet” 3.52; “Ayrımcılığa uğramadan yaşama” 4.59; “Kanun önünde herkesin eşit olması” 4.71; “Bizleri yönetenlerin hesap verebilirliği” 2.88; “Devlet yönetiminde alınan kararların şeffaf olması” 3.02; “Barış ve huzur ortamı” 5.37; “Düşünce ve İfade özgürlüğü” 5.53; “Eğitim” 4.3; “Sağlık” 3.23; “Çevre koruma” 3.5; “Kültürel ve sanatsal faaliyetlerin yaygınlığı” 5.14.
CMIRS Direktörü Mine Yücel, Demokrasi ve İyi Yönetim Barometresi’nin ülkede yeni bir siyaset oluşturmada bir ışık tutması düşünülerek oluşturulduğunu ifade ederek dikkat çeken en önemli sonucun her dönemde de karne ortalamasının 5’in altında kalması olduğunu belirtti.
Kurumlara Güven
Ankete göre, toplumun en çok güven duyduğu 3 kurum sırasıyla polis, yargı ve medya oldu. En az güven duyulan kurumlar Hükümet, Cumhurbaşkanlığı, Meclis, Siyasi Partiler oldu.
Avrupa Parlamentosu Seçimleri
CMIRS, yaklaşmakta olan Avrupa Parlamentosu seçimlerinden dolayı, katılımcılara ayrıca Avrupa Parlamentosu ile ilgili sorular da yöneltti. CMIRS Direktörü Mine Yücel, anket katılımcıları arasında Avrupa Parlamentosu seçimleri konusundaki ilgi ve bilgi eksikliği olduğunun görüldüğünü söyledi.
Ankete katılanların yüzde 10.66’sının 2019 senesinde gerçekleştirilmiş olan AP seçimlerinde oy kullandığını ifade eden Yücel, 2019’daki seçimlerde oy kullanmamış olduğunu belirten ve AB vatandaşı olan katılımcılara neden oy kullanmadıklarını da sorduklarını aktardı.
Yücel, şöyle devam etti:
“Buna göre Güneye geçip oy kullanmanın zor olması yanında oy kullanmanın bir etkisi olacağını düşünmemek ve oy kullanabileceğini bilmemek gibi etkenlerin AP seçimlerinde Kıbrıslı Türklerin oy kullanmasının önündeki engeller olduğu ortaya çıkmıştır. Yüzde 18.22 oranında bir kesim ise kategorik olarak Güneyde oy kullanmaya karşı olduğunu belirtmiştir. Az da olsa yüzde 1.21 oranında bir kesim ise sandığa gidip de oy kullanamamış olduğunu belirtmiştir. 2019’da oy kullanmış olduğunu belirten kesimden daha yüksek oranda bir kesim 2024’te oy kullanmayı düşündüğünü belirtmiştir.
Buna karşılık oy kullanmanın kolaylaştırılması gerekliliği yanında katılımcılar, vereceği oyun bir etkisi olacağına inanma, kendilerini temsil ettiğine inandığı bir aday olması, ve nasıl oy kullanabileceğine dair bilgilendirilme gibi şartların yerine gelmesi durumunda daha yüksek bir oranda oy kullanabileceklerini belirtmişlerdir.
Son olarak ankete katılanların yüzde 24.23’ü şu anda AP’da bulunan Niyazi Kızılyürek’i başarılı bulurken, yüzde 26.07’si başarısız bulduğunu belirtmiş, yüzde 49.69’u ise bir fikir sahibi olmadığını ortaya koymuştur. Bu da göstermektedir ki Kıbrıslı Türklerin çok daha yoğun bir şekilde Avrupa Birliği ve Avrupa Parlamentosu konularında bilgilenmeleri gerekmektedir”.
