Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği (KTOÖD) Başkanı Günay Kibrit, engellilerin karşılaştıkları zorlukların sadece nakdi yardım verilerek çözülmediğini söyledi. Kibrit, sadece nakdi yardım verilip, gerekli alt yapı sorunlarının giderilmemesinin, engelli istihdamındaki sıkıntıların aşılmamasının ve engellilerin kamu kurumları arasındaki işlerini organize edecek bir kurumun olmamasının “biz size para veriyoruz, evinizden çıkmayın” anlamına geldiğini ifade etti.
Kibrit, bir engellinin, kendisine tanınan gümrüksüz araç alımından yararlanabilmek için bile en az üç ay bir hastaneden diğer hastaneye, Ehliyet Müfettişliğine, Araç Kayıt Dairesi’ne, Gümrük Dairesi’ne koşuşturmak zorunda olduğunu belirtti.
Engellilerin, devlet dairelerindeki işlerini organize etmek için Bakanlar Kurulu kararı ile kurulan Engelli Hizmetleri Koordinasyon Kurulu’nun ise birkaç yıl önce kapandığını ifade eden Kibrit, bunun büyük bir ihtiyaç olduğunu kaydetti.
“Tıbbi malzeme sıkıntısı yaşıyoruz”
Kıbrıs Türk Ortopedik Özürlüler Derneği Başkanı Günay Kibrit, özellikle hükümet tarafından özel günlerde ‘yanınızdayız’ şeklinde mesajlar verildiğini ancak pandemiden bugüne çok daha geriye gidildiğinin gözle görülür bir gerçek olduğunu söyledi.
Özellikle kullanılan tıbbi malzemeler konusunda ciddi sıkıntılar yaşandığından söz eden Kibrit, geçmişte Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda ihaleye çıktığını, derneğe temin ettiğini ve kendilerinin de dağıtımını yaptığını kaydetti. Ancak pandemiden sonra alınan malzemelerde yarı yarıya bir azalma olduğunu belirten Günay Kibrit, şu anda bu ürünlerin ellerinde bitiğini kaydetti.
Kibrit, bu malzemelerle ilgili ihaleye çıkıldığını ancak bu ürünlerin ellerine ulaşmasının iki ayı alacağını söyledi. Bu durumunda, bu malzemeleri alamayan kişilerin evden çıkamayacağını ifade eden Kibrit, ayrıca bu ürünlerin ülkedeki eczanelerde de olmayan ürünler olduğunu kaydetti.
Günay Kibrit, kendilerine teslim edilen malzemenin, talep ettikleri sayının yüzde 30 ya da 40’ı oranında olduğunu belirtti.
“Verilen destek yetersiz”
Kibrit, engellilere asgari ücrete endeksli bir destek verildiğini ancak bunun yeterli olmadığını söyleyerek bugün gelinen noktada sigortaların karşıladığı ilaçların dahi bulunamayıp, dışarıdan para ödeyerek satın almak zorunda olduklarını ifade etti. Ciddi anlamda ekonomik sıkıntılar yaşandığını söyleyen Kibrit, “bu kişiler evli olabilir, kirada oturabilir. O maaşla geçinmek imkansız” dedi.
Günay Kibrit, diğer sağlanan haklara ve muafiyetlere bakıldığında yine sorun yaşandığına işaret ederek 20 sene önce maruz kaldıkları uygulamamaları bugün yine aynı şekilde yaşadıklarını söyledi.
“Gümrüksüz araç almak için daire
daire koşturmak zorundayız”
Engellilere gümrüksüz araç alma izni verildiğini belirten Kibrit, bunu alabilmek içinse en az üç ay bir hastaneden diğer hastaneye, Ehliyet Müfettişliğine, Araç Kayıt Dairesi’ne, Gümrük Dairesi’ne koşuşturmak zorunda kaldıklarını söyledi.
Kibrit, böyle bir bürokrasi içerisinde engellilerin artık “verilecek muafiyet eksik olsun” denilecek noktaya geldiğini belirterek, parası olanın buna müracaat etmeden gidip aracını aldığını ifade etti.
“Engellilerin devlet dairelerindeki işlerini organize
edecek bir birimin olmasının en büyük ihtiyaç”
Günay Kibrit, bunun herkesi yaralayan bir durum olduğunu belirterek, kendisini bildi bileli bu sorunun aynı şekilde yaşandığını kaydetti. Devletin kendileri ile ilgilenecek herhangi bir noktası olmadığını söyleyen Kibrit, Çalışma Bakanlığı’nın engellilerle ilgili koordinatör bakanlık olduğunu ancak onunda görevinin sadece nakdi yardım bağlamak ya da çalışan engellilerin özlük haklarını kontrol etmek olduğunu belirtti.
Kibrit, bunun dışında engellilerle ilgili sorunlarla ilgilenen başka bir birim olmadığını kaydederek, daha önce Başbakanlık çatısı altında Engelliler Koordinasyon Kurulu’nun kurulduğunu ancak bunun da şu anda kapandığını söyledi. Bu kurulun yasa ile kurulduğunu ifade eden Kibrit, şuanda da yasanın olduğunu ancak uygulamanın olmadığını belirtti. Bu kurulun ilk başkanı olduğunu kaydeden Kibrit, “birçok çalışma başlatmıştık. Engellilerin sağlık kurullarında yaşadıkları sıkıntıları çözmek için son raddeye geldik, beni görevden aldılar. Ondan sonra bu çalışmalar durdu. Şu anda Cumhurbaşkanlığı çatısı altında bir birim var. Orada konuşuluyor. Ancak Cumhurbaşkanlığı tavsiye niteliklidir” dedi.
Kibrit, engellilerin devlet dairelerindeki işlerini organize edecek bir birimin olmasının en büyük ihtiyaç olduğunu ifade ederek, Karpaz’dan bir kişinin işini yapmak için Lefkoşa’ya gelmesi gerektiğini ancak ulaşımın başlı başına bir sorun olduğunu kaydetti.
“Engelli Yaşam Evi’ni hayata sokmak bu kadar mı zordu”
Günay Kibrit, engelli yaşam evinin de bir türlü bitmediğini söyleyerek, bunları hayata sokmanın bu kadar mı zor olduğunu sordu. Bunun ne maddiyatla alakalı ne de para ile alakalı olduğunu belirten Kibrit bunun sadece vizyon ve bakış açısı ile ilgili olduğunu kaydetti.
Kibrit, olayın sadece engelliye nakdi yardım vermek olmadığını kaydeden Kibrit, para verip, diğer engelleri kaldırmayarak bize “biz size para veriyoruz kalın evinizde mi” demek istiyorlar diye sordu.
“Türkiye’de engelli kamu personeli seçme
sınavı yapılıyor, bizde de yapılabilir”
Günay Kibrit, Türkiye’de engelli kamu personeli seçme sınavı yapıldığını söyleyerek, aynısının burada da yapılabileceğini kaydetti. Bu doğrultuda da bir liste çıkarılarak bu listenin örneğin 3 yıl geçerli olabileceğinin söylenebileceğini kaydeden Kibrit, zaten her 25 kişi çalıştıran iş yerinin de 1 engelli çalıştırma zorunluluğu olduğunu hatırlattı.
Kibrit, buna göre de üniversite mezunlarının, lise mezunlarının işine göre yerleştirilebileceğini belirtti.
Günay Kibrit, “bizde ne yazık ki bu böyle değil. Üniversite mezunu da olsan, doktora mezunu da olsan gittiğinde herhangi bir daireye birinci ita amirinin verdiği görevi yapmak zorundasın” dedi.
Kibrit, tüm bu nedenlerle hem toplum hem de idare olarak çok ciddi bir reforma ihtiyacımız olduğunu belirtti.
