Mustafa GÜRSEL
Rüzgârlı ve dalgalı günlerde plajlarda oluşan “çeken akıntılar”(Rip Akıntısı) ülkemizde ve dünyada çok sayıda insanın boğulmasına neden oluyor. Dalgalı günlerde denize girmemek gerekiyor… Plajlardaki boğulma olaylarının yüzde 80’i çeken akıntı nedeniyle yaşanıyor.
Batırmıyor çekiyor
Çeken Akıntı kişiyi denizin altına batırmıyor. Çok güçlü şekilde denizin içine doğru çekiyor. Akıntıya kapılan kişi panikleyip kıyıya doğru yüzmeye çalıştığında, gücü tükeniyor ve boğuluyor. Olimpiyat yüzme şampiyonu bile olsa, boğulmaktan kurtulamıyor. Çeken Akıntı kıyıya dik bir kanal şeklinde oluşuyor.
Kurtulma nasıl
Bu kanaldan kurtulmak için önce sakin olmak, sonra da kıyıya doğru dik değil, yanlara doğru kıyıya paralel yüzmek gerekiyor. Bu işe yaramıyorsa, sakince su üstünde kalıp akıntının çekmesine uymak ve zayıfladığı yere gelince yine kıyıya paralel yüzmek, kurtulmanın tek yolu.
Panik yok
Çeken Akıntı 10-30 metre genişlik ve 100-150 metre uzunlukta olabiliyor. Deniz dip yapısının “kum tepeciği-yarık-kum tepeciği” şeklinde olduğu yerlerde görülüyor. Sabit, aniden oluşan ve gizli olmak üzere değişik çeken akıntılar var. Çeken Akıntı, denizin içine doğru akan bir su kanalı şeklindedir. Sahile gelen dalgalar kırılıp geri dönerken, dip yapısı nedeniyle oluşan kanalda su çok hızlı şekilde denizin içine doğru akar. Bu akıntı dipte değil de suyun yüzeyine yakın olur. Çeken Akıntı, kıyıya dik olarak, sığ sudan derin suya doğru hareket eder. Dalga yüksekliği arttıkça içeri çekme gücü de artar. Diz hizasında bile tehlikeli. Çekme sırasında, kumlar ayak altından kayıyor hissi oluşur. Boğulma, açığa çekildiğini fark eden kişinin paniğe kapılıp kıyıya doğru yüzmeye çalışması ve bitkin düşüp suya batması şeklinde olur.
-Yanılmaya dikkat!-
Çeken akıntının yüzeyi, kanalda dalga kırılması olmadığı için sakin görünür. Bu nedenle denize girmek için uygun bir yer olduğu izlenimi yaratır. Halbuki durum tam tersidir. Böyle bir yerde denize giren kişi, çok ciddi şekilde boğulma tehlikesiyle karşı karşıyadır.
Akıntı nasıl anlaşılır
Çeken Akıntı oluşan yerde deniz suyunun rengi, genelde belirgin şekilde farklıdır, koyudur. Kanalı çevreleyen sudan daha açık renk de görülebilir. Bulanık da olabilir. Suyun üstü köpüklü, karışık ve düzensizdir. Dalga kırılması yoktur. Köpükler denizin içine doğru ilerler. Akıntı bölgesinde, kıyıya gelen dalgalarda bozulma ve düzensizlik vardır. Çeken Akıntı, kumlardan denizin içine doğru giden bir yol veya dere gibi görünür.
Çeken akıntıdan korunma
Çeken akıntıdan korunmak için en doğru tedbir, havanın rüzgârlı denizin de dalgalı olduğu günlerde denize girmemek. Böyle günlerde ille de denize girilecekse, cankurtaran ve sağlık ekibi bulunan yerler tercih edilmeli. Çocuklar her an göz önünde tutulmalı. Can yeleği ve can simidi gibi can kurtarma malzemeleri bulundurulmalı. Tek başına denize girmekten kaçınılmalı. Yanında kurtarma malzemeleri bulunan ve iyi yüzme bilen birisi sahilde gözcü olarak bırakılmalı. Denize mutlaka, mayoyla girilmeli.
Çeken akıntıdan kurtulmak
Çeken akıntıya kapılma durumunda öncelikle ve kesinlikle sakin olmak gerekiyor. El kaldırarak yardım istenmeli. Sahile doğru yüzmeye çalışmak durumu sadece kötüleştirir. Yanlara doğru yüzüp kanal akıntıdan kurtulmaya çalışılmalı. Bunda sonuç alınamıyorsa, o zaman sadece suyun üstünde kalmaya gayret edilmeli. Akıntının bittiği yere gelindiğinde ise sahile doğru değil, yanlara doğru yüzülmeli.
Nasıl yardım edilmeli
Deniz içerisinde elini kaldıran birini görmek, bu kişinin yardıma ihtiyacı olduğu anlamına geliyor.
Önce kişiye sakinleşme uyarısı yapılmalı ve derhal cankurtaran çağırılmalı. Can yeleği, can simidi, halat gibi işe yarar malzemelerle yardımcı olunmalı.
