Birleşmiş Milletler (BM) tarafından yayınlanan raporda, dünya genelinde beş yaşından önce ölen çocuk sayısının 2022'de tarihin “en düşük” seviyesine gerileyerek ilk kez beş milyondan az çocuğun öldüğü bildirildi.
Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu’nun (UNICEF) raporuna göre, 2022'de 4,9 milyon çocuk beşinci yaşına gelmeden öldü.
Bu rakam, 2000'den bu yana yüzde 51 ve 1990'dan bu yana ise yüzde 62 düşüş anlamına geliyor.
“İlerleme eşit seyretmiyor"
Dünya Sağlık Örgütü ve Dünya Bankası’nın desteğiyle kaleme alınan raporda, söz konusu olumlu tabloya rağmen ilerlemenin "güvencesiz" ve “eşit olmadığı" uyarısı yapıldı.
UNICEF'in Sağlık Direktörü Helga Fogstad AFP'ye yaptığı açıklamada, "Pek çok iyi haber var ve en önemlisi, beş yaş altı ölümlerinde tarihi bir seviyeye ulaştık, çocuk ölümleri ilk kez 5 milyonun altına indi.” dedi.
Rapora göre, erken çocuk ölümlerinin 2000 yılından bu yana yüzde 75'ten fazla düştüğü Malavi, Ruanda ve Moğolistan gibi gelişmekte olan ülkelerde ilerleme özellikle dikkat çekici.
UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell ise AFP’ye yaptığı açıklamada, annelerin yeni doğan bebeklerini güvenli bir şekilde doğurmasına yardımcı olan, çocukları ölümcül hastalıklara karşı aşılayan ve aileleri desteklemek için ev ziyaretleri yapan ebelerin ve vasıflı sağlık personelinin katkısının bu başarıda önemli rol oynadığını söyledi.
“İlerleme durabilir veya tersine dönebilir”
Bununla birlikte kaydedilen ilerlemenin “riskli bir başarı” olduğu uyarısı yapılan raporda, “Yeni doğan, çocuk sağlığına ve çocukların hayatta kalmasına yönelik sayısız tehdidi etkisiz hale getirmek için çaba gösterilmediği sürece, ilerlemenin durgunluk gösterebileceği veya tersine dönme riski olabileceği” uyarısı yapıldı.
Araştırmacılar ayrıca, beş yaş altı ölümlerdeki azalmanın küresel düzeyde ve özellikle Sahra Altı Afrika bölgesinde yavaşladığını belirterek ortaya çıkan endişe verici belirtilere de dikkat çekiyor.
Önlenebilir ölümler
Rapora göre, 2000 yılından bu yana dünya genelinde beş yaşın altında 162 milyon çocuk öldü.
Bunların 72 milyonu, doğumla ilgili sorunların erken çocukluk ölümlerinin ana nedenleri arasında yer alması nedeniyle yaşamın ilk ayında hayatını kaybetti.
Bir ay ile beş yaş arasında solunum yolu enfeksiyonları, sıtma ve ishal ölümlerin ana nedenlerini oluşturduğu kaydedilen raporda, bunların hepsinin gerekeli tedbirlerin alınması halinde önlenebilir olduğu aktarıldı.
Raporu kaleme alan araştırmacılara göre, BM'nin beş yaş altı ölümlerini 2030 yılına kadar 1.000 doğumda 25'e düşürme hedefine ulaşmak için 59 ülkenin çocuk sağlığına acil yatırım yapması gerekiyor.
Yeterli fon sağlanmadığı takdirde 64 ülke, ilk ay ölümlerini 1000 doğumda 12 ile sınırlama hedefini kaçıracak.
Raporda, "Bunlar sadece sayfadaki rakamları değil; yaşam için gerekli şansı bulamamış gerçek insan hayatlarını anlatıyor." denildi.
En fazla ölüm Sahra Altı Afrika bölgesinde
Rapordaki rakamlar aynı zamanda dünya genelinde göze çarpan eşitsizlikleri de ortaya koyuyor. Buna göre, Sahra Altı Afrika bölgesi 2022'de beş yaşın altındaki çocuk ölümlerinin yarısını oluşturuyor.
Erken çocukluk döneminde ölüm oranlarının en yüksek olduğu Çad, Nijerya veya Somali gibi ülkelerde doğan bir bebeğin, beşinci yaşına gelmeden ölme olasılığı, Finlandiya, Japonya ve Singapur gibi ülkelerde doğan bir bebeğe göre 80 kat daha fazla.
