Avrupa Komisyonu’nun Yapısal Reform Destek Bölümü Genel Müdürü Mario Nava, “Hedefimiz Kıbrıs’ı BM çerçevesinde yeniden birleşmeye yakınlaştırmak için elimizden geleni yapmak. Hepimiz Kıbrıslı Türklere ve Kıbrıslı Rumlara yeniden birleşmenin, Kıbrıslı Türkler için (AB’ye) tam entegrasyon anlamına gelecek faydalarını göstermek için daha çok şey yapmalıyız” dedi.
Kasım ayında Ada’nın her iki kesiminde temaslarda bulunan Nava, Fileleftheros’a verdiği özel söyleşide, “Kıbrıs sorununun çözümünün, daha dayanıklı, ekonomik kalkınmanın katalizörü, çözümsüz kaldığı sürece bir istikrarsızlık unsuru olacağı” görüşünü ortaya koydu.
Nava, AB’nin, özellikle de Avrupa Komisyonu’nun çözüm çabalarına yardımcı olma sözüne sadık olduğunu ve gelişmeleri yakından takip ettiğini belirterek “Hedefimiz Kıbrıs’ı BM çerçevesinde yeniden birleşmeye yakınlaştırmak için elimizden geleni yapmak” ifadelerini kullandı.
Nava, Kıbrıs Türk ve Rum toplumlarının daha da yakınlaşması ve özlü bir güven ilişkisi kurması gerektiğini, bunun da Yeşil Hat üzerinden ticaretin güçlendirilmesi ve elektrik üretimi için güneş enerjisi santrali kurulması gibi bazı önlemlerle olabileceğini belirtti. Mario Nava, Yeşil Hat üzerinden yapılan ticaretin 2022’de şu ana kadarki en yüksek meblağa ulaştığını (gazete söyleşinin girişinde bu miktarı 50 milyon, detayında ise 15 milyon Euro olarak aktardı) olduğunu belirtti.
Nava, Ada’yı ziyareti sırasında 20 Kasım’da Kıbrıs (Rum) Ticaret ve Sanayi Odası ile Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın iş birliğinde One Stop Shop ’u resmen açtığını hatırlatarak açılışta 15 Avrupalı büyükelçinin de hazır bulunmasının AB’nin bu inisiyatife verdiği önemin göstergesi olduğunu anlattı.
One Stop Shop’un her iki topluma Yeşil Hat üzerinden ticaret yapma yöntemiyle ilgili danışmanlık hizmeti vereceğini, Kıbrıs Türk ürünlerinin Avrupa piyasalarına girmek için karşılaması gereken AB ürün standardı ve izlenmesi gereken doğru prosedürlerle ilgili bilgi sunacağını söyleyen Nava, üretici ile alıcıları buluşturacak Türkçe, Rumca ve İngilizce dillerinde bir internet sitesi kurulacağını kaydetti.
Mario Nava, Yeşil Hat üzerinden ticaretin, Kıbrıslı Türkler ve Rumlar için ekonomik faydasının dışında, “insanları birleştirdiği, güven yarattığı ve ekonomik güçlenmeye katkı koyabileceği için ülkenin yeniden birleşmesi yolunu açmak için de çok önemli olduğunu” belirtti.
Yeşil Hat Tüzüğü’ne daha fazla ürünün eklenmesi konusu sorulduğunda, şimdilik hayvansal olmayan işlenmiş ürünlere işaret eden Nava, “Kıbrıs makamlarını, Yeşil Hat üzerinden ticareti, bu tür işlenmiş ürünlerin daha çok alış-verişine müsaade ederek ve üretici ve tüccarların AB standardına uygunluğu gösteren belgelerle ilgili sorularını süratle cevaplamaya yardımcı olarak desteklemeye teşvik ediyoruz” dedi, şunları ekledi:
“Çok iyi fıçı bira üreten bir Kıbrıslı Türk şirketini ziyaret ettim. İçme suyu, alkolsüz içecekler, sorbe dondurmalar ve dondurulmuş sebzeler gibi bira da böyle bir işlenmiş ürün. AB uzmanları, sağlık standartlarına uyumu güvence altına almak üzere halen üretim tesislerini ziyaret ediyor. Bazı şirketler, ürünleri Kıbrıs makamları tarafından onaylanırsa hemen yarın ticarete başlayabilecek durumda. Bu, Kıbrıs’taki tüketiciye daha çok seçenek sunacak ve bunun ötesinde AB’ye katılım duygusunu güçlendirecek.”
58 Rum ve 2 Kıbrıslı Türk hellim üreticisinin MİK (menşe ismi korumalı) ürün standardıyla uyum lisansı aldığını belirten Nava, “Ancak açık olmak gerekirse, Kıbrıs Türk hellimi MİK standardına uysa da henüz AB piyasasına giremez. AB gıda güvenliği ve hayvan sağlığı standartlarına uyması gerekir. Kıbrıs Türk toplumu bu standartlara uyum sağlamak için etkileyici çaba harcıyor ve umarım Komisyon, önümüzdeki dönemde tam uyum onayı verecektir. Bunun ardından Yeşil Hat üzerinden Kıbrıs Türk hellimi ticareti yapılabilecek” diye konuştu.
AB tarafından finanse edilmekte olan, ara bölgeye iki toplumlu güneş enerjisi santrali kurulması projesinin sürdürülebilirlik araştırmasının Ocak ayında tamamlanmasının beklendiğini belirten Nava, inceleme raporunda, santralin kurulacağı yerle ilgili, avantaj ve dezavantajların da belirtileceği birkaç teknik seçenek içereceğini anlattı. Nava “Bu çerçevede iki toplumlu güneş enerjisi santralinin kurulacağı yer kararlaştırılmadı, bunun kararını incelemeyi yapmakta olan uzmanlar vermeyecek. Muhtemel bir yer Pile’dir ancak Pile tek yer değildir” ifadesini kullandı.
Mario Nava 2019’da yapılan Avrupa Parlamentosu seçimlerinde sadece 5 bin 800 Kıbrıslı Türkün oy kullandığını belirterek “Kıbrıslı Türkler AB vatandaşıdır ve seslerini duyurma fırsatları ve hakları vardır” dedi, şunları ekledi:
“Hedefimiz, Kıbrıs makamlarının da iş birliğinde oy verme prosedürünü idari açıdan kolaylaştırarak Kıbrıslı Türkleri oy kullanmak için harekete geçirmektir. Bu noktada Kıbrıs İçişleri Bakanlığı, AB tarafından finanse edilen ve farkındalık yaratma seferberliği yürütmekte olan Avrupa Parlamentosu Katılım Ofisi ile birlikte çalışıyoruz.”
