Göç Kimlik ve Hak Çalışmaları Merkezi (CMIRS) yeni anket sonuçlarını açıkladı. Araştırma şirketinin 2022 Aralık döneminde 500 kişi ile telefon anketi şeklinde yürüttüğü çalışmaya göre; halk ekonomik sorunların düzeleceğinden umutsuz ve daha da ötesi her geçen gün daha da kötüye gideceğini düşüyor.
Ayrıca yine aynı anket sonucuna göre; halkın çok ciddi bir bölümü “yolsuzlukların yaygın”, “demokrasinin sınıfta kaldığı”, “herkesin yasalar önünde eşit muamele görmediğine” ve “ülkede birey olarak haklarının korunmadığını” düşünüyor.
Katılımcılara göre ülkenin en önemli sorunları sırasıyla şöyle:
“Ekonomik sorunlar, Enflasyon, Yüksek yaşam maliyetleri, Sağlık sistemi, Kıbrıs Sorunu, Yeteneksiz/beceriksiz siyasi liderler”.
YÜCEL: GÜVEN HİSSİ KAYBOLDU
CMIRS Direktörü Mine Yücel, ankette özellikle ekonomik konularda kötümser beklentilerin artmış olduğunu belirterek ülkede yaşayan her 10 kişiden 9’unun ülkede gidişatın iyi yönde olmadığını ve ekonomik durumun daha kötü olacağını düşündüğünü söyledi.
Katılımcılara yöneltilen siyaset, ekonomi ve Kıbrıs Sorunu gibi konularda kendilerini ne derece etkili veya etkisiz hissettikleri yönündeki soruya işaret eden Yücel, şöyle devam etti:
“Bu soru bize aslında toplumun ülke yönetimi ve ekonomi alanında kendini ne derece etkisiz hissettiğini, bundan dolayı da kendine güven hissinin kaybolduğunu ve isteklerini dile getirmekte neden bu kadar çekingen davrandığını da göstermektedir.
Şöyle ki ankete katılanların sadece yüzde13.82’si bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkili bulduğunu belirtmiştir. Benzer bir şekilde sadece yüzde 16.43 oranında katılımcı kendini ekonomi üzerinde etkili hissettiğini belirtmiştir. Bu da ülkede demokrasi ortamı adına oldukça düşündürücü bir durumdur.
Vatandaşın ülke yönetimi üzerinde kendini etkili hissetmediği durumlarda demokrasinin olması beklenemez. Toplumun bu durumdan çıkabilmesi için kendini etkili hissedebildiği durumlar olması gerekmektedir. Bu anketin yapıldığı tarihten sonra gerçekleşen yerel seçimler aslında bir anlamda bu durumu sağlamış ve vatandaşın kendini etkili hissedebildiği bir ortam oluşturmuş olabilir”.
“ÜLKEDE ADALET DUYGUSUNUN KAYBOLMUŞ”
Mine Yücel, anketin aynı zamanda vatandaşın ülkede var olan düzene olan güvensizliğini de ortaya koyduğunu vurgulayarak ankete katılanların sadece yüzde 48.69’unun ülkede haklarının korunduğunu düşündüğünü belirtti.
Ankete katılanların yüzde 61.8’inin toplumda ekonomik olarak güçlü ama küçük bir grup daha çok kazanacak diye çoğunluğun zarar gördüğünü düşündüğünü ifade eden Yücel, ankete katılan her 4 kişiden 3’ünün ülkede yolsuzluğun yaygın olduğu düşündüğünü söyledi.
Yücel, “Ülkede herkesin ayrımcılık olmadan eşit haklardan yararlanabildiğini düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 19.2’dir. Ankete katılanların sadece yüzde 17’si ülkede devletin bireylerin yaşam standardını artırmak için çalıştığını düşünmekte, sadece yüzde 20.6 oranında katılımcı ülkede herkesin yasalar önünde eşit muamele gördüğünü belirtmektedir. Tüm bunlar ülkede adalet duygusunun kaybolmuş olduğunu ortaya koymaktadır. Ülkede yaşayan herkesin kendini yönetenlerin adil bir şekilde herkesin yaşam standardını artırmak için çalışmasına ihtiyacı vardır. Ülkeyi yönetenlerin de bu şekilde davranmaları yoksa o koltukları boşaltmaları gerekmektedir” dedi.
SADECE YÜZDE 3.41 EKONOMİK AÇIDAN GELECEKTEN UMUTLU!
Ankete katılanların yüzde 84.14’ü 2 sene içerisinde kendi ekonomik durumunun daha kötü olacağını belirtti. Bu oran Eylül 2022 anketinde yüzde 70.64%, Haziran 2022’de ise yüzde 86.3 idi. Zaten kötü olan ekonomik durumunun 2 sene içerisinde ayni kalacağını düşünenlerin oranı yüzde 12.45 oldu. Gelecekte kendi ekonomik durumunun daha iyi olacağını düşünenlerin oranı ise sadece yüzde 3.41’dir.
EKONOMİK DURUM BEKLENTİSİ
Ülkenin gelecekteki ekonomik durumu ile ilgili beklentiler ise daha da kötümser. Katılımcıların yüzde 88.14’ü ülkenin ekonomik durumunun önümüzdeki 2 sene içerisinde daha kötü olacağını belirtti. Bu oran Eylül 2022 anketinde yüzde 85.51, Haziran anketinde ise yüzde 93.87 idi. Ülkenin ekonomik durumunun 2 sene içerisinde daha iyi olacağını düşünenlerin oranı sadece yüzde 2.87’dir. Kendi ekonomik durumuyla ilgili beklentilere benzer bir şekilde 2 sene içerisinde ülkenin ekonomik durumu ayni kalacak diyenlerin oranı yüzde 9’dur.
KKTC DEMOKRASİSİ SINIFTA KALMAYA DEVAM EDİYOR…
İlk olarak Mart 2021 anketinde katılımcıların KKTC’de demokrasinin işleyişine 10 üzerinden bir demokrasi puanı vermeleri istendi.
Mart 2021’de demokrasi puanı 4.91 oldu, ve KKTC demokrasisi sınıfı geçemedi. Haziran 2021 anketinde ise katılımcıların KKTC demokrasisine verdiği not daha da düşmüş ve 3.74 oldu.
Ölçmeye başladığımız günden itibaren düşmeye devam eden KKTC’de demokrasinin işleyişi puanı Eylül ayındaki anketimizde daha da düştü ve 3.70’e geriledi.
Aralık 2021 anketinde biraz artış gösterip 3.95 olan demokrasi puanı Nisan 2022’de ise bugüne kadarki en düşük puana geriledi ve 2.84 oldu..
Haziran 2022’de 3.13 olan bu puan Eylül 2022’de ise 4.06’ya yükseldi. Aralık ayında anketteki mutluluk, sosyal güven, ve yaşanabilirlik puanlarında ufak artışlar olmasına rağmen katılımcıların KKTC’ye verdiği demokrasi puanı aynı kaldı.
HAKLARIN KORUNMASI
Ankete katılanların sadece yüzde 48.69’u bir birey olarak ülkede haklarının korunduğunu düşünüyor. Bu da aslında ülkede var olan sisteme güvensizliği ortaya koyuyor.
Ankete katılanların yüzde 61.8’i toplumda ekonomik olarak güçlü ama küçük bir grup daha çok kazanacak diye çoğunluğun zarar gördüğünü düşünüyor.
KATILIMCILARIN YÜZDE 75’İNE
GÖRE ÜLKEDE YOLSUZLUK YAYGIN
Ankete katılanların yüzde 75’i ülkede yolsuzluğun yaygın olduğunu düşünüyor. Ankete katılanların yüzde 69.2’si ‘ülkede herkes ayrımcılık olmadan eşit haklardan yararlanmaktadır’ cümlesine katılmadığını belirtti. Buna inananların oranı ise sadece yüzde 19.2’dir.
Ankete katılanların yüzde 70.4’ü ‘ülkede devlet bireylerin yaşam standardını artırmak için çalışmaktadır’ cümlesine katılmadığını belirtti. Buna inananların oranı ise sadece yüzde 17’dir.
YÜZDE 67.8’İ HERKESİN YASALAR ÖNÜNDE
EŞİT MUAMELE GÖRDÜĞÜNE İNANMIYOR
Ankete katılanların yüzde 67.8’i ‘ülkede herkes yasalar önünde eşit muamele görür’ cümlesine katılmadığını belirtti. Buna katıldığını belirtenlerin oranı sadece yüzde 20.6’dır.
KATILIMCILARIN YÜZDE 44.89’U KENDİNİ
SİYASET ÜZERİNDE ETKİSİZ HİSSEDİYOR
Ankete katılanların yüzde 44.89’u bir vatandaş olarak kendini siyaset üzerinde etkisiz hissettiğini belirtirken sadece yüzde 13.82 ise etkili hissettiğini ortaya koydu ki bu ülkede siyaset adına oldukça düşündürücü bir durumdur
Ankete katılanların yüzde 43.29’u bir vatandaş olarak kendini ekonomi üzerinde etkisiz hissettiğini belirtti. Ekonomi üzerinde kendini etkili hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 16.43’dir.
Ankete katılanların 42.29%u bir vatandaş olarak kendini Kıbrıs Sorunu üzerinde etkisiz hissettiğini belirtmiştir. Kıbrıs Sorunu üzerinde etkili olabildiğini hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 18.03’tür.
Ankete katılanların yüzde 40.28’i bir vatandaş olarak kendini çevre üzerinde etkisiz hissettiğini belirtti. Çevre üzerinde etkili olabildiğini hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 24.85’tir.
Ankete katılanların yüzde 40.68’i bir vatandaş olarak kendini ülkede insan hakları üzerinde etkisiz hissettiğini belirtti. İnsan hakları üzerinde kendini etkili hissettiğini belirtenlerin oranı ise sadece yüzde 23.24’tür.
