Erol KANLIADA
Ülkemizdeki Multipl Skleroz (MS) hastaları uzun zamandır ilaca erişimde sıkıntı yaşıyor. Özellikle zamanında alınması gereken ilaçlara ulaşımda sıkıntı yaşayan MS hastaları, bu nedenle stres yaşıyor. Stres ise bu hastalığın tetikleyici unsurları arasında yer alıyor.
BAĞIMSIZ GAZETE’ye konuşan Multipl Skleroz (MS) Derneği Başkanı Sibel Hançerli, koruyucu ilaçların hastalığı kontrol altında tutmak için kullanıldığını fakat ülkede kronikleşen ve yıllardır çözülemeyen bir ilaç sıkıntısı yaşandığını söyledi.
İlaçların zamanında alınması gerektiğine dikkat eden Hançerli, her hastanın farklı ilaç kullandığını vurguladı.
Özellikle pandemi döneminde çok büyük ilaç sıkıntısı yaşadıklarını anlatan Hançerli, “Bu hastalığı kontrol altında tutabilmek için ilaçların zamanında alınması gerekiyor, ilaçların getirilememesi gibi bir mazeret söz konusu olamaz” dedi.
“Yıllardır bu sorun aşılamadı”
Multipl Skleroz (MS) Derneği Başkanı Sibel Hançerli, ülkemizdeki MS hastalarının yıllardır ilaç sıkıntısı yaşadığını, uzun zamandır bu duruma bir çözüm üretilemediğini söyledi. Bu ilaçlar için sürekli ihaleye çıkıldığına dikkat çeken Hançerli, ne kadar ilaç istendiğinin bilindiğini fakat yeterli sayıda ilacın bir türlü ülkeye getirtilemediğini ifade etti.
Bazen bazı ilaçların bulunduğunu bazılarının bulunmadığını belirten Hançerli, “Bazen x isimli ilaç varken y isimli ilaç yok, bazen ise y isimli ilaç varken x isimli ilaç bulunamıyor” ifadelerine yer verdi.
“Her hastaya aynı ilaç verilmiyor, bazı hastalar sürekli olarak ilaç bulmakta zorlanıyor” diyen Hançerli, bir hastaya ilaç olmaması nedeniyle “İlaçlar gelene kadar antidepresanlarla idare edin” denildiğini anlattı.
MS hastalarının antidepresana değil, kendi ilaçlarına ihtiyaç duyduğunu dile getiren Hançerli, “İlaç sıkıntısı stres yaşanmasına neden oluyor, bu da hastalığın tetiklenmesi anlamına geliyor” sözlerini kullandı.
Hançerli, ülkenin dört bir yanında bu hastalığı yaşayan vatandaşlar olduğunun altını çizdi.
Hançerli, artık bu sıkıntıyı yaşamak istemediklerini belirterek, soruna kalıcı çözüm üretilmesini istedi.
Multipl Skleroz nedir?
Multipl Skleroz, merkezi sinir sisteminin hastalığıdır. Merkezi sinir sistemi beyin ve omurilikten oluşmaktadır
Multipl Skleroz kimlerde görülür?
Multipl Skleroz, en sık 20-40 yaş aralarındaki genç erişkinlerde görülür.
Kadınlarda görülme riski erkeklere oranla iki kat daha fazladır.
Multipl Sklerozun nedeni nedir?
Vücudu koruyan bağışıklık sisteminin hedef şaşırarak kendi miyelin oluşumuna zarar vermesi hastalığı başlatmaktadır. Birden çok faktörün hastalığı başlattığı düşünülmektedir. Bunlar; genetik yatkınlık, çevresel faktörler, vitamin D eksikliği, tütün ve ürünlerinin kullanımı, bazı enfeksiyonlardır. Stres, yaşanan bölge (Ekvatordan uzaklaştıkça risk artmaktadır), doğal olmayan gıdalarla beslenme de risk faktörü olarak kabul edilir.
Multipl Skleroz belirtileri nedir?
Multipl Sklerozlu hastalar aşağıdaki belirtilerin birini veya birkaçını yaşayabilir. Tüm belirtiler her hastada görülmeyebilir.
Görsel belirtiler: Bulanık görme, çift görme, renkli görme kaybı
Duysal belirtiler: Yüzde, kollarda, bacaklarda veya gövdede uyuşma, karıncalanma, bazen ağrı.
Motor belirtiler: Kollarda, bacaklarda güçsüzlük
Mesane/bağırsak sorunları: İdrar tutukluğu, idrar kaçırma, kabızlık,başdönmesi, dengesizlik, yorgunluk, unutkanlık, cinsel işlev bozukluğu.
Multipl Skleroz tanısı nasıl konur?
Multipl Skleroz tanısı bir nöroloji uzmanı tarafından konur. Tanıda hastanın ayrıntılı öyküsü, nörolojik muayene, beyin ve omurilik manyetik rezonans görüntüleme çok önemli bir yer tutmaktadır.
Beyinomurilik sıvısı incelemesi ve uyarılmış potansiyeller tanıya yardımcı tetkiklerdir.
Multipl Skleroz tipleri nelerdir?
Ataklar ve iyileşmelerle giden Multipl Skleroz (relapsing and remitting MS), %90 oranında görülür. Sekonder progresif MS (sonradan ilerleyici MS),ataklar ve iyileşmelerle başlayan MS'in bir kısmı yıllar içinde bu tipe dönüşür. Primer progresif MS (baştan beri ilerleyici), %10 oranında görülür.
Multipl Sklerozun tedavisi nasıl yapılır?
Atakların tedavisinde kortikostreoidler kullanılır. Ağır ataklarda plazmaferez denilen tedavi yöntemi de kullanılmaktadır. Atakları ve hastalığın ilerlemesini önlemek için hastalık seyrine yönelik tedavi seçenekleri vardır. Ataklar ve iyileşmelerle giden MS tipinde hastalık seyrine yönelik enjeksiyon (kas içine, cilt altına), oral (ağızdan) veya damar içine uygulanan serum tedavi seçenekleri arasındadır. Uygun tedavi her hasta için özel olarak planlanır.
Multipl Skleroz belirtilerini arttıran faktörler nelerdir?
Sıcak hava, sıcak su ile yıkanma, enfeksiyona bağlı vücut ısısının artması, tütün ürünlerinin kullanılması, kadınlarda menstruasyon dönemleri MS belirtilerinin artmasına neden olabilir.
Multipl Skleroz hastası durumunu ailesine nasıl anlatmalıdır?
MS hastası durumunu eşi, ebeveynleri ve varsa çocukları ile paylaşmalı, bu hastalıktan dolayı onu kaybetmeyeceklerini anlatmalı, zaman zaman yardıma gereksinim duyabileceğini söylemelidir.
Multipl Skleroz ve egzersiz
Düzenli egzersiz, hastalığın birçok belirtisinin şiddetini azaltmaktadır. Hastaya uygun egzersiz programları hazırlanmalı, egzersiz her hastanın yaşamının bir parçası olmalıdır.
Multipl Skleroz ve çocuk sahibi olma
Multipl Skleroz hastalığı kısırlığa yol açmaz, çok nadir durumlar haricinde MS hastalarının anne ve baba olmasında engel yoktur.