Ülkemizde her yıl çeşitli sebeplerden dolayı ormanlarımız tek tek yok oluyor… Orman yangınları ve “betonlaşma” sorunları derken şimdi de çam kese böceği başımıza dert oldu. Bilindiği üzere KKTC orman fakiri bir ülke… Mevcut ormanlarımızın büyük bir bölümü de çam ağaçlarıyla kaplı… Çam ağaçları üzerindeki beyaz pamuksu tırtıl keseleriyle kendini belli eden çam kese böcekleri, bu yıl neredeyse ülkenin dört bir yanındaki ormanlarımızı istila etmiş durumda… Çam kese böceğine karşı 2016-2020 yılları arasında havadan biyolojik ilaçlamalarla ormanlarımız biraz da olsa korunmaya alındı. Ancak son 3 yılda gerek pandemi, gerekse havadan ilaçlamanın mali boyutu, ormanlarımızı savunmasız bıraktı, çam kese böcekleri ağaçlarımızda “cirit atmaya” başladı. İnsan sağlığı için de oldukça tehlikeli olan bu böcekler sadece ormanlarda değil, şehirlerde de görülmeye başladı. Birçok kamu binası veya yol kenarındaki ağaçların yanı sıra vatandaşların evinin bahçesindeki ağaçlara da bu böcekler dadandı. Üstelik keselerinden çıkan böceklerin toprağa inmesi de tehlikenin boyutunu bir o kadar artırdı. Çünkü çam kese böceklerinin tırtılları, herkes tarafından bilinen “mart tırtıllarıyla” karıştırılabiliyor… bagimsiz.com’a konuşan Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş toprağa inen tırtılların ağaçlarda bıraktığı keselerde tüylerin bulunduğunu ve bu tüylerin rüzgarlı havalarda etrafa saçılarak insanlar üzerinde alerjiye sebep olabileceğini söyledi. Çevre örgütleri ise bu yıl istilanın oldukça büyük olduğunu, önümüzdeki yıl aynı sorunla karşılaşmamak için havadan biyolojik ilaçlama yapılması gerektiğini vurguladı. Güneş: Kuru görülen tüm ağaçlar haziran ayında yemyeşil olacak Orman Dairesi Müdürü Salih Güneş, çam kese böceklerinin yüzde 80 oranında toprağa indiğini belirterek yaklaşık 10 gün içerisinde keselerde hiç tırtıl kalmayacağını söyledi. Güneş, toprağa inen tırtılların ağaçlarda bıraktığı keselerde tüylerin bulunduğunu ve bu tüylerin rüzgarlı havalarda etrafa saçılarak insanlar üzerinde alerjiye sebep olabileceğini, ancak yağmur yağmasıyla bu tüylerin toprağa düşerek riskin ortadan kalkacağına dikkat çekti. Çam ağaçlarının ibreleriyle beslenen çam kese böceklerinin bu yıl ormanlara yüksek derecede zarar verdiğini, ancak vejetasyon döneminin gelmesiyle yeni ibrelerin çıkmaya başladığını belirten Güneş, “Kuru görülen tüm ağaçlar haziran ayında yemyeşil olacak” dedi. “Ormanlarda hiçbir ağaç kurumadı” Güneş, ormanlarda hiçbir ağacın kurumadığını, bu böceklerin sadece ağaçların ibrelerini yediğini belirterek sadece gövdesi görünen ağaçların “kurumuş görüntüsü” verdiğini ifade etti. Böceklerin sadece ibreleri yediğinin bir kez daha altını çizen Güneş, “Tüm ağaçların yüzde 99.9’u yemyeşil olacak… ‘Ormanlar kurudu’ algısı tamamen havadan kitlesel ilaçlama yapılmasına yönelik bir yaklaşımdır” diye konuştu. Şu anda toprağa inen tırtılların toprak altında pupa olmaya çalışacağını belirten Güneş, bu pupaların 4 ila 8 yıl arasında toprak altına bekleme yeteneğine sahip olduğunu dile getirdi. “Havadan mücadele sürdürülebilir değil” Toprak altındaki pupaların ağustos ayında kelebeğe dönüşerek yeniden doğaya çıkabileceğine dikkat çeken Güneş, şöyle devam etti: “Toprak altındaki pupalar ille de bu sene doğaya çıkacak gibi bir durum yok. Bu durum bu sene de olabilir, 5 sene sonra da… Bu tamamen meteorolojik verilerle alakalıdır. Çünkü böceğin de hissiyatı var, hava olaylarını takip eder. Bu böcekler kurak yıllarda daha çok zarar yaparlar, soğuk kış aylarında da çıkmazlar.” Güneş, çam kese böceğiyle mücadele kapsamında 2016 ile 2020 yılları arasında 5 yıl üst üste yaklaşık 10 bin hektarda havadan biyolojik ilaçlama uygulandığını, ancak bu mücadelenin ekonomik anlamda sürdürülebilir olmadığını dile getirdi. “Entegre mücadele yöntemini uygulayacağız” Yaklaşık iki yıldır çam kese böceklerine karşı kitlesel anlamda havadan mücadele yapılmadığını belirten Güneş, artık entegre mücadele yönteminin uygulanacağını söyledi. Güneş, çam kese böceklerine karşı kelebek safhasında tuzakların kurulacağını ve topraktan bu yıl ne kadar kelebek çıkacağına yönelik öngörü sağlayacaklarını kaydetti. Güneş, şöyle devam etti: “Ağustos ayı sonunda topraktan ne kadar kelebek çıkacağına yönelik bir öngörümüz olacak. Bu kapsamda biyolojik mücadele de bunun bir parçası olabilecek. Ancak biz entegre mücadele denilen yönteme yöneleceğiz. Yani ormanlara kuş yuvaları kurarak bu tırtılı tüketen kuşların artırılmasını sağlayacağız. Ayrıca mücadele kapsamında bu tırtılları tüketen böceklerin üretilmesi için laboratuvar kuracağız. Laboratuvarda bu böceklerin üremesini sağlayacağız. Tüm bunlara ilaveten bu böceğin üzerinde üreyen parazitlerin artırılmasına yönelik de çalışmalarımız olacak. Tabii tırtıllar kelebeğe dönüştüğü sırada bu kelebekleri de tuzaklarla yakalamak da mücadelemiz arasında olacak. Biyolojik ilaçlama yöntemini ise sadece halkın teması olan meskun mahal veya estetik kaybı olan yerlerde uygulayacağız. Biz geçen 5 yıldaki gibi havadan kitlesel mücadeleyle doğadaki tüm tırtılları öldürerek doğanın dengesine müdahale etmeyeceğiz.” Biçentürk: Çam kese böceklerine karşı mücadelede çok geç kalındı Biyologlar Derneği Başkanı Hatice Benan Biçentürk, çam kese böceklerine karşı mücadelede çok geç kalındığını söyledi. Biçentürk, böceklerin şehirlerin içindeki çamlara, hatta çamlar yeterli gelmediği için servi ağaçlarına bile saldırmaya başladığını, ancak bu aşamada mücadele etmenin mümkün olmadığını belirtti. Ağaçlardaki keselerde artık tırtıl kalmadığını ifade eden Biçentürk, tırtılların toprağa indiğine dikkat çekti. Keselerden aşağı inen böceklerin şu anda toprağa larvalarını bırakmaya başladığını dile getiren Biçentürk, bu böceklerin şu anda yaşam döngülerinin o kısmında olduğunu söyledi. “Mart tırtıllarıyla karıştırılabilir; kesinlikle temas etmeyin” Toprağa inen çam kese böceği tırtıllarının, çocukken herkesin oynadığı mart tırtıllarıyla karıştırılabileceğine dikkat çeken Biçentürk, başta çocuklar olmak üzere herkesin bu tırtıllarla temas edebileceğini ve bu durumun sağlık açısından çeşitli sıkıntılara neden olabileceğini dile getirdi. Özellikle astım hastalarının bu tırtıllara teması halinde anafilaktik şoka sebep olabileceğini belirten Biçentürk, olası bir temasta alerjik sorunların da ortaya çıkabileceğini kaydetti. Biçentürk, bu yüzden çam kese böceklerinin sağlık açısından tehlikeli olduğunu ve kesinlikle temasa geçilmemesi gerektiğini vurguladı. Biçentürk, çam kese böceklerine karşı Ekim-Kasım aylarında havadan biyolojik larvasitle mücadele olması gerektiğini, ancak 2020 yılından beridir havadan müdahale yapılmadığına dikkat çekti. “Bu durumun vebali Orman Dairesi’nin üzerinde” Havadan mücadelenin ardından destekleyici olarak çam kese böcekleriyle beslenen kuşların veya böceklerin doğaya bırakılabileceğini belirten Biçentürk, “Ancak maalesef şu an o kadar bir geç kalındı ki yapacak hiçbir şey kalmadı” diye konuştu. Biyologlar Derneği olarak geçen sene bütçe planlanmadan önce Orman Dairesi’ne gittiklerinden söz eden Biçentürk, şöyle devam etti: “2020 yılına kadar mücadele çok güzel bir şeklide devam etti. O zamana kadar böyle bir sıkıntı yaşamamıştık. Ama 2021 ve 2022 yıllarında hiçbir mücadele yapılmadı. Biz defalarca havadan mücadelenin bütçede yer almasını istedik… Ama maalesef bütçeden tasarruf adı altında bu talebimiz dikkate alınmadı. Bu mücadele yapılmadığı için şu an bu durumdayız. Bunun vebali Orman Dairesi’nin üzerinde.” “İki seçeneğimiz var…” Biçentürk, şu anda yapacak bir şeyin olmadığını, ancak gelecek sene için iki seçeneğin bulunduğunu söyledi. Seçenekler arasında ek bütçe çıkarılması ve destekleyici unsurların sağlanması olduğunu belirten Biçentürk, sözlerini şu şekilde noktaladı: “Şimdi önümüzde iki seçenek var. Bunlardan biri bu sene Ekim veya Kasım ayında havadan biyolojik ilaçlama yapılabilmesi için ek bütçe çıkarılmasıdır. Bir diğeri de doğaya destekleyici kuşların veya böceklerin salınması… Ama biyolojik mücadele olmadan destekleyici unsurlar da anlamsız olacak.” Poyraz: İstila korkunç boyutta Eski Orman Dairesi Müdürü, Orman Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu üyesi Ercan Poyraz, 2020 yılından beridir çam kese böceklerine karşı hiçbir mücadele yapılmadığını, bu iş için bütçe ayrılmadığını söyledi. Poyraz, bu yıl istilanın korkunç boyutta olduğunu, ancak mücadele için artık çok geç kalındığını ifade etti. Çam kese böceklerinin sadece orman arazilerinde değil, şehirlerin içinde de görülmeye başladığını belirten Poyraz, “Böcekler okullara, yol kenarlarına, park ve bahçelere kadar girdi. İstila oldukça büyük” diye konuştu. Poyraz, çam kese böceğinin biyolojisi gereği 200 katına kadar, yani 150 ile 250 arasında yumurta bırakabileceğine dikkat çekerek, üç yıldır ilaçlama yapılmadığı için istilanın bu denli boyuta ulaştığını söyledi. Bir ağacı yetiştirmenin hiç kolay olmadığını belirten Poyraz, şöyle devam etti: Ülke genelinde ağaçlandırma yapılan çoğu ormanımız 20-30 yıllıktır. Bu ormanların ağaçlandırma ve bakım maliyeti var. Eğer ormanlarımız gerek yangınlara, gerekse böcek istilalarına karşı korunamazsa, yıllarca verilen tüm emekler boşa gitmiş olur. Örneğin bir ormanda yangın tedbirleri alınmazsa, o orman olası bir yangında kül olur. Böcek istilası da aynen bunun gibidir. Kısaca tedbir alınmazsa, ağaçlar yok olur.” “Bu yıl mücadele için geç kalındı” Poyraz, çam kese böceklerine karşı mücadelede bu yıl çok geç kalındığını belirterek böceklerin toprağa inmiş durumda olduğunu söyledi. “Şu anda yapılacak hiçbir şey yok” diyen Poyraz, önceden bütçe ayrılmış olması gerektiğini ifade etti. Poyraz, bu seneki zararın, önceki dönemlerden kat ve kat üstünde olduğunu dikkat çekerek, “Hiçbir zaman istilanın boyutu bu denli büyük olmadı” dedi. Çam kese böceğinin sağlık açısından da çok tehlikeli olduğuna işaret eden Poyraz, bu böceklerin çok alerjik olduğunu, hatta insanları “ölüme” bile götürebileceğini vurguladı. “Havadan biyolojik ilaçlama yapmak şart” Bir orman mühendisi olarak bu denli bir istilada kesinlikle ilaçlama yapılmasının şart olduğunu belirten Poyraz, şöyle devam etti: “Bu boyuttaki bir istilada biyolojik ilaçlama yapılmak zorunda. Ama bu ilaçlama da havadan, biyolojik yöntemle olmalı. Çünkü daha önce yerden kimyasal ilaçlama denendi, zararı çok büyük oldu. Yerden biyolojik ilaçlama denendi, bu da yeterli olmadı. Dolayısıyla bu boyutta bir istilada en başarılı yöntem havadan biyolojik ilaçlamadır.” Poyraz, önümüzdeki yıl, istilanın tıpkı bu yıl gibi büyük olmasının beklendiğini ifade ederek Orman Dairesi’nin şu anda yaptığı entegre mücadele yöntemlerini desteklediklerini, ancak bu boyuttaki bir istilada bu yöntemlerin etkisinin oldukça az olduğunu, havadan mücadele yapılması gerektiğini belirtti. Sahir: Doğal dengeleri bozduk Yeşil Barış Hareketi Genel Sekreteri Doğan Sahir, çam kese böceklerine karşı mücadelenin geniş yelpazede, uzun soluklu hedeflenmesi gerektiğini, ancak ülkede her şeyin günü birlik düşünülerek yapıldığını söyledi. Sahir, bu yıl mücadele için çok geç kalındığını, geçen yıl toprağa giren kurtçuklar ilerleyen yıllarda yeniden toprağa çıkabileceği için uzun soluklu planların hayata geçirilmesi gerektiğini vurguladı. Havadan biyolojik ilaçlamanın önemli olduğunu, ancak sadece ilaçlama yapmakla bu sorunun kalıcı olarak çözüme kavuşturulamayacağına dikkat çeken Sahir, “Doğal dengeleri bozduk” dedi. Sahir, çam kese böceğine karşı mücadele için önce avcılığın durdurulması gerektiğini, çünkü topraktan çıkan kurtçuklarla beslenen fassa ve karga gibi birçok kuşun çam kese böceğinin doğal düşmanı olduğunu belirtti. Doğanın dengesinin bozulduğuna dikkat çeken Sahir, “Biz bir taraftan bu kuşların öldürülmesini teşvik ettik, diğer taraftan da ormanlarımızı bol bol yakarak çam kese böceklerinin düşmanlarını yok ettik” dedi. Sahir, çam kese böceğine karşı sadece ilaçlamayla değil, aynı zamanda alınacak tedbirlerle ve doğaya yapılacak katkılarla baş edilebileceğini dile getirdi.