Tüm dünyayı etkisi altına alan Covid-19 süreci, Rusya-Ukrayna savaşı ve TL’nin döviz karşısında değer kaybetmesi gibi nedenlerle büyük yara alan ülke ekonomisi, bir darbeyi de sosyal sigorta prim desteklerinin aralık ayında durdurulması sonucu yedi. Yaşanan ekonomik kriz nedeniyle hem işçiler hem de işletmeler ayakta duramayacak hale gelirken, hükümetin sigorta primleri noktasında işverenlere yaptığı desteği durdurması işverenlerin giderlerini karşılayamamasına neden olurken özellikle de çalışanların işsiz kalmasına davetiye çıkarıyor. bagimsiz.com’a konuşan Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu, Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz ile Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Genel Koordinatörü Hürrem Tulga, konuyla ilgili yetkililerle konuştuklarını ancak “kaynak” olmadığı yönünde geri dönüt aldıklarını belirtti. Ekonomik örgütler, bu durumun devam etmesi durumunda işçi çıkarmalarının yaşanacağı ve kayıt dışılığın artacağı ön görüsünde bulunarak, bunun sonucunda ülkedeki ekonomik krizin daha da büyüyeceği uyarısında bulundu. Kamacıoğlu: Destek verilmezse işten çıkarmalar başlayacak Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Kamacıoğlu, sosyal sigorta prim destekleriyle ilgili aralık ayında yetkililerle yaptıkları görüşmelerde asgari ücret hakkında konuşulurken, prim desteklerinin verileceği yönünde kendilerine söz verildiğini belirtti. Kamacıoğlu, gelinen noktada depremin de etkisiyle devletin bu maliyeti yüklenemeyeceğini, bütçesinin olmayacağını dile getirdiğini kaydederek, bu konuda hem esnafın hem sanayicilerin büyük bir sıkıntı içerisinde olduğunu ifade etti. Üretimde zar zor ayakta durduklarına işaret eden Kamacıoğlu, ekonomi alanında her tarafta bir sıkıntı olduğunu, bu desteğin de alınmamasının üreticiyi ciddi boyutta rahatsız ettiğini vurguladı. Kamacıoğlu, bu kararın tekrar gözden geçirilmesi için temaslarını sürdürdüklerine dikkat çekerek, bu durumun devam etmesi durumunda işverenlerin işçi çıkaracağını, sosyal sigorta primlerini ödeyemeyeceğini, kaçak işçiliğin ortaya çıkacağını ve tüm bunların 1-2 ay içerisinde net bir şekilde görüleceğini anlattı. Şu anda döviz bazlı zamların da söz konusu olduğunu belirten Kamacıoğlu, son 1 yıl içerisinde dövizin yüzde 25, maaşların ise yüzde 100 arttığını kaydetti. Deniz: Prim desteklerinin durmasıyla ekonomik kriz büyüyecek Kıbrıs Türk Ticaret Odası Başkanı Turgay Deniz, hükümetin sosyal sigorta prim desteklerini aralık ayında durdurması sonucu gereken temaslarda bulunduklarını ve hükümete 5 Şubat’a kadar süre verdiklerini anımsatarak, deprem felaketi sonucu bu durumu dillendiremediklerini ancak konunun gündemlerinde olduğunu anlattı. Sosyal sigorta prim desteklerinin özel sektörde işsizliğin önlenmesi için verilen en anlamlı destek olduğunu belirten Deniz, bu destekten 70 bin emekçinin, 20 bine yakın işletmenin faydalandığını kaydetti. Deniz, bu desteğin en önemli özelliğinin bu desteği alan kişilerin işçileri işten çıkaramaması olduğunu dile getirerek, işverenin çalışanı işten durdurması durumunda bu desteğin sona ermekte olduğunu ifade etti. Bu desteğin sona ermesiyle işçi durdurma ve en önemlisi de kayıt dışılıkla karşılaşılacağına işaret eden Deniz, depremin açtığı yaraların sarılması için bekleyeceklerini ve bu desteğin takibini yapacaklarını anlattı. Deniz, 120 bin kişinin aralık ayı sosyal sigorta primlerinin 15 Ocak’ta ödendiğini bildirerek, desteğin durmasıyla şubat ayının sonunda kaç kişinin sigorta priminin yatırıldığının ve kaç kişinin işten çıkarıldığı için işsizlik parasına müracaat ettiğinin görüleceğini açıkladı. Yetkililerle yaptıkları görüşmeler sonucunda “kaynak yok” yanıtını aldıklarını hatırlatan Deniz, “Biz yine de bu desteğin devam etmesi için yüzde 50’ye düşürülen sosyal sigorta prim desteğinin gerekirse yüzde 30’a düşürülerek devam ettirilmesini önermiştik” şeklinde konuştu. Deniz, desteğin durmasıyla işsizliğin ve kayıt dışılığın artması nedeniyle ekonomik krizin daha da büyüyeceğinin altını çizdi. Tulga: Desteklerin ödenmemesi işletmeleri çökertti Kıbrıs Türk Esnaf ve Zanaatkarlar Odası Genel Koordinatörü Hürrem Tulga, sosyal sigorta prim desteklerinin aralık döneminden sonra durdurulduğunu belirterek, bu desteğin kaynak olmadığı gerekçesiyle durdurulduğunun bildirildiğini kaydetti. Salgından çıkıldığını, daha sonra Rusya-Ukrayna savaşının yaşandığını, bunun ardından da deprem felaketiyle karşılaşıldığını dile getiren Tulga, en kötüsünün de hayat pahalılığının artış göstermesi olduğunu ifade etti. Tulga, turizmde kaynak gelişinin olmadığına, yapılan araştırmaya göre inşaat sektörünün üçte birinin sigortalarını yatırdığına işaret ederek, halkın alım gücünün ise yerlerde süründüğünü anlattı. İşletmelerin cirolarının gerilediğini, giderlerini karşılayamadığını, vergilerin ve hayat pahalılığının sürekli artırılmakta olduğunu söyleyen Tulga, tüm bunların üzerine desteklerin durdurulmasının da işletmeleri çökerttiğini açıkladı. Tulga, prim desteklerinin sektörel bazda yapılması gerektiğini belirterek, esas mağduriyeti yaşayan kişilerin bu destekten faydalanması gerektiğini kaydetti. Esas meselenin ekonomik alanda doğru kararlar üretilememesi olduğunu dile getiren Tulga, hayat pahalılığı düşürüldüğünde desteğe gerek de kalmayacağını ifade etti. Tulga, sigortasını yatırmayan kişi sayısının patladığına işaret ederek, bugün sigorta primlerini ödemenin son günü olduğunu söyledi. Haber/ Ahmet UÇAR Fotoğraflar/ Doğan SAMER