Ahmet KARAGÖZLÜ
Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden Güney Kıbrıs’a yapılan satışlar ülke ekonomisine ciddi bir katkı sağlıyor.
Avrupa Konseyi’nin 29 Nisan 2004 tarihinde onayladığı Yeşil Hat Tüzüğü, hem yerli üretimin devamına, hem de özel sektörde istihdamın artmasına imkân veriyor. Bu da KKTC ekonomisine ciddi bir gelir sağlıyor.
Kıbrıs Türk Ticaret Odası’nın (KTTO) verilerine göre, Ağustos 2004 ile Haziran 2023 dönemini kapsayan 19 yıllık süreçte Güney Kıbrıs’a toplam 122 milyon 820 bin 421 Euro’luk satış yapıldı.
İstatistiki verilere göre, en çok satış 2011 yılında gerçekleştirilirken en az satış tüzüğün yürürlüğe girdiği 2004 yılı olarak kayıtlara geçti.
Aynı verilere göre, Ocak-Haziran 2023 dönemini kapsayan yılın ilk 6 ayında ise Güney Kıbrıs’a 7 milyon 287 bin 999 Euro’luk satış yapıldığı görülüyor. Bu rakamın, yılın ikinci çeyreğine ilişkin verilerin açıklanmasıyla daha da artacağı öngörülüyor.
Konteyner satışı ilk sırada
Türkiye’de “asrın felaketi” olarak nitelendirilen depremlerin ardından KKTC’deki birçok okulun depreme dayanıksız olduğunun tespit edilmesiyle gündeme gelen konteynerler, Güney Kıbrıs’ta da revaç görüyor.
Ticaret Odası’nın verilerine göre, bu yıl Güney Kıbrıs’a satılan ürünler arasında prefabrik konteynerler ilk sırada yer alıyor. Buna göre yılın ilk 6 ayında Güney Kıbrıs’a 1 milyon 994 bin 92 bin Euro değerinde onlarca prefabrik konteyner satıldı.
Ahşap mobilya ikinci; inşaat malzemeleri üçüncü sırada…
Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında Ocak-Haziran 2023 döneminde yapılan satışlar incelendiğinde, prefabrik konteynerlerden sonra ahşap mobilyalar da oldukça talep görüyor.
Söz konusu dönemde, Güney Kıbrıs’a 1 milyon 415 bin 909 bin Euro’luk ahşap mobilya satıldı. Ahşap mobilyadan sonra sırasıyla inşaat malzemeleri ve plastik ürünler ise satışı en çok yapılan ürünler arasında bulunuyor.
Buna göre Güney Kıbrıs’a 1 milyon 411 bin 532 Euro’luk inşaat malzemesi; 1 milyon 58 bin 955 Euro’luk plastik ürün satıldı.
Dezenfektan satışı son sırada
Yine aynı dönemde satışı yapılan diğer ürünler ise şöyle:
Taze balık 374 bin 377 Euro; atık/hurda ürünler 319 bin 680 Euro; şilte 301 bin 98 Euro; kağıt ve kartondan ürünler 132 bin 182 Euro; patates 68 bin 221 Euro; meyve ve sebze 55 bin 45 Euro; perde, zebra perde, iç mekan stor perde 42 bin 671 Euro; paslanmaz çelik endüstriyel mutfak tezgahı ve aletleri 27 bin 296 Euro; tekstil ürünleri 24 bin 916 Euro; minder, yastık ve puf 17 bin 108 Euro; otel terliği 16 bin 520 Euro; sepet ve hasır işi 9 bin 674 Euro; reklam panoları 8 bin 770 Euro; seramik hediyelik eşya 7 bin 563 Euro ve dezenfektanlar ise 2 bin 385 Euro.
2011 yılı rekor kırdı…
Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında yapılan yıllık bazdaki satış rakamları incelendiğinde, 2011 yılındaki satışların açıkça rekor kırdığı görülüyor.
Buna göre 2011 yılında KKTC’den Güney Kıbrıs’a 29 milyon 402 bin 577 Euro’luk satış yapılırken bu meblağ tüm yılların açıkça çok üzerinde…
Diğer yıllardaki satışlar memnuniyet verse de bu rakamın çok gerisinde kaldı.
En az satış 2004 yılında oldu
Yıllık satış rakamlarına bakıldığında, Yeşil Hat Tüzüğü’nün yürürlüğe girdiği 2004 ile 2008 yılları arasındaki satışların “Kıbrıs Lirası” (CYP) cinsiyle gerçekleştirildiği görülüyor.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin 1 Ocak 2008 itibarıyla para birimi olarak Euro’ya geçmesiyle 2008’den sonraki satışların tümü “Euro” üzerinden gerçekleştirildi.
Buna göre 2004’te 275 bin 559 CYP; 2005’te 979 bin 432 CYP; 2006’da 1 milyon 889 bin 465 CYP ve 2007’de ise 2 milyon 414 bin 575 CYP satış yapıldı.
Toplam satış rakamlarına bakıldığında ise 2004 ile 2008 yılları arasında Güney Kıbrıs’a 5 milyon 559 bin 031 Kıbrıs Lirası değerinde çeşitli ürünler pazarlandı.
Bir başka deyişle, söz konusu dönemde 1 Kıbrıs Lirası’nın 1,708 Euro olduğu dikkate alındığında, toplam satışın 9 milyon 494 bin 824 Euro olduğu gözler önüne çıkıyor.
2008’den sonra Euro’ya geçildi
Güney Kıbrıs’ın 1 Ocak 2008 itibarıyla Euro para birimine geçmesiyle bu tarihten itibaren yapılan tüm satışlar Euro cinsi üzerinden gerçekleştirildi.
Buna göre 2008’de 7 milyon 170 bin 816 Euro; 2009’da 6 milyon 6 bin 374 Euro; 2010’da 5 milyon 923 bin 967 Euro; 2011’de 29 milyon 402 bin 577 Euro; 2012’de 8 milyon 945 bin 346 Euro; 2013’te 3 milyon 836 bin 845 Euro; 2014’te 2 milyon 878 bin 853; 2015’te 3 milyon 728 bin 282; 2016’da 4 milyon 433 bin 965 TL; 2017’de 4 milyon 711 bin 638 TL; 2018’de 4 milyon 582 bin 402; 2019’da 5 milyon 364 bin 156; 2020’de 4 milyon 603 bin 640 TL; 2021’de 6 milyon 123 bin 707 ve 2022’de ise 14 milyon 765 bin 462 TL değerinde çeşitli ürünler satıldı.