Bilindiği gibi; geçtiğimiz ayın ilk yarısında Başbakan Ünal Üstel, hane gelirleri 85 bin TL’yi aşmayan ve ilk defa konut sahibi olacak gençlere, 1 milyon 200 bin TL’ye kadar aylık %1 faizli, 10 yıl vadeli “ilk evim kredisi”ni vermeye başlayacaklarını açıklamıştı.
Tesadüfi karşılanmayacak şekilde, Türkiye’de de “Yeni Evim Kampanyası 2023” duyuruldu. Buna göre, İstanbul'un yer aldığı 1. bölgede azami geliri 80 bin lira, 2'nci bölgede azami geliri 65 bin lira ve 3'üncü bölgede azami geliri 45 bin lira olanların kampanyadan faydalanabileceğini açıkladı. Ancak, Türkiye’de verilmesi öngörülen krediler yapılacak konutun tamamını karşılayabilecek miktarlar olarak belirlendi. Şöyle ki, Program çerçevesinde bankalar ve katılım finans kurumları tarafından sağlanacak finansman tutarları: 1. Bölge olan İstanbul’da en çok 5 milyon TL, 2. Bölgedeki illerimizde en çok 3 milyon TL, 3. Bölgedeki illerimiz için ise en çok 2 milyon TL şeklinde duyuruldu.
KKTC’de her bir metre kare evin yaklaşık 500 İngiliz Sterline tekabül ettiği inşaat sektöründe verilen kredinin azamisi olan 1 milyon 200 bin TL alınsa dahi gerçek anlamda muhtaç olanların ev sahibi olamayacağı ortadadır. Çünkü garibanın bir ev sahibi olması için ilave kaynağa ve bu kredi almak için teminat ve kefil yanında kredi almasını engellemeyecek başka borçları olmaması gerekiyor.
Dünya evine girip bir konut (yuva) sahibi olmak isteyen ancak asgari ücret alan eşlerin aynı zamanda ebeveynlerden de katkı almadığı durumlarda; bu çiftin bahse konu krediden yararlanma imkânı bulunmadığını aşağıdaki veriler dikkate alınarak çok daha iyi anlaşılabilmektedir.
· Bilindiği üzere ülkemizde 1 Ocak 2023’te belirlenen asgari ücret brüt 13 bin 563 TL, net 11 bin 800 TL’ydi. Her iki çift de asgari ücretten çalışsa toplam gelir 23,600 TL olacaktır.
· Azami kredi miktarı olan 1 milyon 200 bin TL alındığı zaman aylık kredi taksisi 17,500 TL ile 20,000 TL arasında olacaktır. Kredi taksiti ödendikten sonra bu çifte geri kalan harcamalar ve diğer borçları için yaklaşık 5,000 TL kalmaktadır.
· Kıbrıs Türk Amme Memurları Sendikası (KTAMS), 31 Mayıs itibarıyla 4 kişilik bir ailenin açlık sınırının 14 bin 454 TL olduğunu açıklamıştır (https://www.bagimsiz.com/ktams-yeni-asgari-ucretin-belirlenmesini-istedi?fbclid=IwAR0Fl1LnlVKszmlM7jl0HIp3GROKKhnHFUfw11IdsQeGHOQp6mIroelcVtE).
· Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) tarafından açıklanan Mayıs 2023 yoksulluk sınırına gıda harcaması ile giyim, konut, ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplamı olan “yoksulluk sınırı” ise 33 bin 752 TL’ye yükseldi.
Yukarıdan da anlaşılacağı gibi; gerçek anlamda muhtaç olan asgari ücretle sınırlı geliri olan çiftlere devlet sahip çıkmadığı takdirde bahse konu krediden yararlanıp ev sahibi olmaları nerede ise imkansızdır. Peki, Başbakan bu krediyi tuzu kuru olanlar için mi açıkladı?
Özellikle siyasetçilerin unutmaması geren bir konu, KKTC’nin sosyal bir devlet olduğudur.
KKTC Anayasasının ‘Devletin Şekli ve Nitelikleri’ başlıklı birinci maddesine göre; Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Devleti, demokrasi, sosyal adalet ve hukukun üstünlüğü ilkelerine dayanan laik bir Cumhuriyettir. KKTC Anayasasının 9. Maddesine göre 1. Maddede yer alan kurallar değiştirilemez ve değiştirilmesi önerilemez maddeler arasındadır.
Sosyal adalet; insan haklarına saygı, yeterli yaşam standartları, insanca yaşama koşulları, istihdam olanakları, ekonomik güvence gibi unsurlardan oluşmaktadır. Sosyal Devlet ilkesinin amacı “Sosyal Adaleti” sağlamaktır (https://www.felsefe.gen.tr/sosyal-adalet-nedir/).
Sosyal devlet; bireylere asgari gelir güvencesi veren, onları toplumsal risklere karşı koruyan, sosyal güvenlik olanağı sağlayan ve yurttaşların tümüne eğitim, sağlık, barınma gibi hizmetleri sunan bir anlayışı ifade etmektedir (https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/176-04.pdf).
Sonuç olarak; KKTC sosyal devlet ise açıklanmış olan yeni ev kredisini gerçek anlamda muhtaç olan kişilere vermek için gerekli düzenleme yapılmalıdır Bunun için belirli miktardaki kredinin hibe veya belirli yılların geri ödemiz şeklinde olabilmesi yanında teminat ve garantör için kredi garanti fonunun ve/veya kalkınma bankasının devreye girmesi mutlaka sağlanmalıdır. Aksi takdirde, belirli miktarla sınırlı olan bu kredi paketi sadece nepotik ilişkilerle dağıtılan peşkeşe dönüşecektir.