Kıbrıs Türk Hekimler Sendikası (Tıp-İş) Başkanı Özlem Gürkut, kanserleri tedavi etmek kadar, erken tanımak ve önlemenin elzem olduğunu fakat ülkede koruyucu sağlık hizmetlerinin yeterli ve etkili düzeye ulaştırılamadığını belirtti.
Özlem Gürkut, 4 Şubat Kanser Günü mesajında, gerek kanser konusunda farkındalığı ve eğitimi artırarak, gerekse dünyanın her yerindeki hükümetlerle bireyleri hastalığa karşı harekete geçmeye zorlayarak, her yıl milyonlarca önlenebilir ölümün önüne geçmenin amaçlandığını belirtti.
Ülkede kanserin, hastalıklara bağlı ölüm nedenleri sıralamasında kalp ve damar hastalıklarından sonra ikinci sırada yer aldığını kaydeden Gürkut, KKTC Sağlık Bakanlığı 2012-2016 kanser verilerine göre, KKTC’de erkeklerde en sık görülen kanserlerin prostat, akciğer ve mesane kanserleri iken, kadınlarda ise meme, tiroid ve kalın bağırsak-rektum kanserleri olduğunu belirtti.
Kanserin nasıl önlenebileceğini anlayabilme veya tedavi edilebilir safhada erken tespit edebilmenin önemine değinen Gürkut, şöyle devam etti:
“Güncel kanser verilerimizin oluşturulması, ülke kanser haritamızın çıkartılıp toplumumuzun ihtiyacı olan erken tanı programlarının ve kanser politikalarının belirlenip uygulamaya konulması gerekiyor. Bunun için kararlı ve sürekli çalışma yürütülmesine ihtiyaç var.
Başlatılmış kanser kayıt programı zaman zaman kesintiye uğramış, günümüz verileri hâlâ oluşturulamamıştır. Kanser riski altındaki toplum kesimlerinin büyük bölümünü kapsayacak toplum bazlı erken tanı ve tarama programları ise yoktur. Toplumun küçük ve kısıtlı bir bölümüne hizmet veren Lefkoşa Burhan Nalbantoğlu Devlet Hastanesi Erken Tanı Merkezinde, en sık görülen ve yüksek oranda ölüme neden olan akciğer kanseri taraması hâlâ başlatılmadı.
Hepatit, Human Papilloma Virüs (HPV) gibi enfeksiyonların kansere yol açabildiği biliniyor. Bu enfeksiyonlardan aşılama ile korunmak mümkün olmasına karşın, HPV aşısı ülkemiz aşı programında hâlâ yer almıyor.
Toplumun sağlık okuryazarlığı düzeyinin yükseltilmesi ve dolayısıyla daha sağlıklı bir toplum için gerekli çalışmalar yapılmamaktadır. Bireylerin sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmelerine yönelik bilinçlendirme çalışmaları ve olanaklar ise oldukça kısıtlıdır. Kansere sebep olduğu birçok çalışma ile gösterilmiş olan tütün ve tütün ürünlerinin, kapalı alanlarda kullanımını yasaklayan yasa yürürlükte olmasına karşın, denetim eksiklikleri nedeniyle uygulanmadığını hepimiz çok iyi biliyoruz. Tarladan-çatala gıda güvenliğinde istenilen düzeyin hâlâ çok uzağındayız.”
Dr. Gürkut, kanser tedavisinde kullanılan ilaçların hastalara düzenli ve yeterli şekilde verilmesinin tedavilerin başarısında çok etkili olduğunu, zaman zaman kanser ilaçlarının temininde yaşanan sıkıntıların aşılmasının bu nedenle çok önemli olduğunu da belirtti.
Ülke olarak KKTC’nin kendi ihtiyaçlarına uygun kanser politikaları oluşturması, insanları kanserden korumak, hastaları başarılı bir şekilde tedavi etmek ve önlenebilir birçok ölümün önüne geçmek için, belirtilen eksiklik ve sorunların ivedilikle aşılmasının önemli olduğunu kaydeden Gürkut, bunun için başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere, ilgili tüm paydaşların iş birliği yapması, sürekli ve sistemli çalışmalar yürütülmesinin gerekli olduğunu sözlerine ekledi.