Yaşam için gerekli olan temel besin öğelerinin kaynağı yiyeceklerimizdir. Besin öğelerini, vücuda yeterli ve dengeli olarak sağlayacak yiyecekler, uygun ve doğru miktarlarda alınırsa uzun yıllar sağlıklı yaşam mümkündür. Ancak, yetersiz ve dengesiz beslenme durumu uzun sürerse sağlığımızın bozulması kaçınılmazdır. Ayrıca gereğinden fazla besin tüketildiğinde vücut bunu yağa dönüştürerek depoluyor. Bu nedenle, vücudumuzda bulunan tüm yağ depolarının temelinde, fazlaca alınan besinler yatmaktadır.
Sağlıklı beslenmek aslında sanıldığı kadar çok zor bir şey olmamakla birlikte genel olarak, tuzlu, yağlı, şekerli ve beyaz un ile yapılan besinlerden olabildiğince uzak durmak gerekiyor.
Sağlıklı beslenmenin temeli, öğün düzeninde...
Sağlıklı beslenme ve vücut ağırlığının korunması için öğün atlamadan oluşturulmuş bir yemek düzeni ilk altın kuralı oluşturuyor. Güne enerji dolu başlayıp, zinde bitirmenin yolu iyi bir kahvaltı ve hafif bir akşam yemeğinden geçiyor. Unutmayın, sağlıklı bir beslenme düzeninde vücudunuz günlük enerji ihtiyacının ortalama yüzde 25’ini sabah kahvaltısından, yüzde 35-40’ını öğle yemeğinden, yüzde 30’unu akşam yemeğinden, yüzde 5 ila 10’unu ise ara öğünlerden sağlamalıdır.
İşte sağlıklı ve uzun yaşabilmek için 12 altın öneri;
1) Sabah uyandık o zaman hadi kahvaltıya...
Güne daha enerjik ve daha dinç başlamada kahvaltının önemi büyüktür. Kahvaltı metabolizmanızı %15-20 oranında artırmaya yardımcı olurken vücudunuz da erken uyanmasına yardımcı olacaksınız. Az yağlı peynir, domates, salatalık, yeşillikler, zeytin, yumurta ve 1-2 ince dilim tam tahıllı ekmekten oluşan zengin içerikli ve güçlü bir kahvaltı ile güne başlayın.
2) Bu beyazdan korkmayın, günde 3 öğün tüketin!
İçerdiği kalsiyum ve fosfor mineralleriyle kemik ve diş sağlığı için yeri doldurulamaz bir besin grubu olan süt ve süt ürünleri; aynı zamanda B grubu ve D vitaminleri yönünden de en zengin besin gruplarının başında geliyor. Zekâ gelişimine sağladığı desteğin yanı sıra, cilt ve göz sağlığının korunmasında da büyük bir role sahip olan süt, peynir ve yoğurt, zararlı bakterilerin gelişimini de engelleyerek sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlıyor. Süt ve süt ürünlerinin sağladığı tüm bu faydalar için her gün 2-3 su bardağı süt ya da yoğurdu ve 2 ince dilim hellim/peyniri sofranızdan sakın eksik etmeyiniz.
3) Taze sebze ve meyve tüketmek bizi hastalıklara karşı da koruyor...
Günde en az 5, en fazla 9 porsiyon sebze ve meyve tüketmeliyiz. Bunun 3-4 porsiyonu meyve, 2-4 porsiyonu ise sebze olması gerekmektedir. Meyveleri, sıkarak suyunu içmek yerine, sadece meyve olarak yemek daha sağlıklıdır. Mevsimine göre, tüm sebzeleri tüketmeliyiz. Pişireceğiniz yemeğin, aşırı yağlı ve tuzlu olmamasına dikkat edin. Öğün aralarında, açlık hissettiğinizde ise, 1 porsiyon meyve tüketiniz. Sabah ve akşam yemeğinde, sebze yemeği ve salata ağırlıklı beslenme modelini benimseyiniz.
4) Protein kaynaklarından en fazla tavuk etini tercih ediniz.
Öğle ve akşam yemeklerinde, tavuk, hindi, balık gibi beyaz et tüketmeyi tercih edin.. Haftanın 2 günü, bir öğünde kırmızı et, haftanın 2 günü, bir öğünde balık, haftanın en az 1-2 günü, bir öğünde kuru baklagiller (nohut, kuru fasulye, kuru bakla, mercimek, barbunya) ve haftanın diğer gün ve öğünlerinde tavuk etini tercih ediniz. Yemekleri, aşırı yağlı ve tuzlu pişirmemeye özen gösteriniz
5) Her gün tam tahıllı besinlerin tüketimine özen gösteriniz...
Basit karbonhidratlar kan şekerini hızla yükseltip hızla düşürtmektedir. Basit karbonhidrat olan saf şeker ve şekerli besinler yerine kompleks karbonhidrat olan kuru baklagiller ve tam buğday / çavdar / yulaf ekmeği, esmer makarna, bulgur gibi lifli besinlerin tüketilmesine özen gösterilmelidir.
6) Doğal omega-3 kaynaklarını tüketiniz...
Temel yağ asitleri olan Omega-3, vücudumuzda üretilmediği için, mutlaka besinler ile alınmak zorundadır. Yeterli miktarda alınmadığı zaman kardiyovasküler bozukluğu başta olmak üzere, diğer hastalıkları da beraberinde getirecektir. Mevsimine göre balık çeşitleri, özellikle okyanus balıklarını (somon, sardalya ve tuna balığı) tüketmeye özen gösteriniz. Yağlı tohumlardan; ceviz, fındık, badem ve fıstık ise bitkisel kaynaklı omega-3 kaynakları olmakla birlikte gün içerisinde ara öğünlerde tercih edilmelidirler.
7) Az tuz, çok sağlık!
İçerdiği sodyumla vücutta sıvı dengesinin sağlanmasında ve kan basıncının düzenlenmesinde etkin rol oynayan tuz, fazla tüketildiğinde kemiklerde kalsiyum kaybına, vücutta ödeme, hipertansiyona ve buna bağlı kalp hastalıkları ile böbrek rahatsızlıklarına neden olabilir. Sağlıklı beslenme için işlenmiş hazır gıda, salamura ürünler, kuru yemişler, cips ve şarküteri ürünleri gibi yiyeceklerin önemli miktarda tuz içerdiğini unutmayın. Sadece yemeklerinizin tadına bakmadan tuz ekleme alışkanlığınızdan vazgeçerek, tuz tüketiminizi yüzde 15 azaltabilirsiniz.
8) İşlenmiş besin ve trans yağ içeren ürünleri sınırlandırınız...
Yüksek miktarlarda et ve trans yağın, kandaki kolesterol için zararlı olduğu anlaşılmıştır.. Trans yağlar ve işlenmiş besinler (sucuk, pastırma, salam, sosis), kolesterolünüz kontrol altında tutmak adına bu besinleri fazla miktarda hatta hiç tüketmemeliyiz.
9) Tatlı tüketimine ve miktarına dikkat edilmelidir…
Enerjisi yüksek hamur tatlıları yerine sütlü tatlılar, meyve tatlıları, dondurma gibi tatlılar, tüketim sıklığı ve miktarı az olmak koşuluyla tercih edilebilir.
10) Her gün 2 kupa bitkisel çay içiniz...
Çay, kandaki kolesterolü düşürmeye, arteriyel plakları azaltmaya, kan damar fonksiyonunu geliştirmeye ve lipit oksidasyonunu azaltmaya yardımcı olabilir. Yeşil çayı da, kanser riskini azaltıp, dolaşımı düzenlediği ve vücuttaki yağ yakımı sürecini hızlandırdığı için tercih ediniz.
11) Sağlık için parola: Her gün 45 dakika spor...
Hareketinizi ne kadar çok artırırsanız metabolizmanız o kadar çok artacak ve o kadar çok kalori yakacaksınız. Her gün yarım saat veya haftanın en az 3 günü 50-55 dakika tempolu yürüyüş yapmaya çalışınız. Yemekten 1 saat sonra yapılan spor metabolizmanızı daha da hızlandırmaya yardımcı olacaktır.
12) Sigara ve alkol tüketimine dikkat!!!
Sağlıklı ve uzun bir ömür geçirmeyi istiyorsanız, kesinlikle sigara ve alkolden uzak durunuz.
Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz dileğiyle...