Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis'in, Kıbrıslı Türkler için Eylül ayında açıklayacağı tedbirler Rum basınına sızdı. Rum gazetesi Politis, Hristodulidis'in gelecek ay açıklayacağını iddia ettiği 14 maddelik güven artırıcı tedbir açıkladı.
14 maddelik tedbirler içinde en dikkati çeken ise karma evliliklerden doğanlar ve kendilerine “kimliksizler” diyen kesim için Kıbrıs Cumhuriyeti’nin bir yumuşama içine gireceğini açıklaması oldu.
Politis, Hristodulidis'e yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde, BM Genel Sekreter Yardımcısı Miroslav Yecja'nın bu akşam adaya geleceğini, bu temasların sonucuna ve Pile meselesinin nasıl sonuçlanacağına göre, söz konusu tedbirlerin nihai olarak ne zaman açıklanacağının belli olacağını yazdı.
Gazete, Hristodulidis yönetiminin ilk 100 gününde (20/6/2023) düzenlediği basın toplantısında Kıbrıslı Türklere yönelik, eylül ayına kadar bazı somut açıklamalar yapabileceğini söylediğini de anımsattı.
“Kıbrıs Cumhuriyeti'nin tek taraflı olarak çözebileceği belirli konuları” tartıştıklarını söyleyen Hristodulidis, “Çünkü mevcut rejimle Sayın Tatar'la herhangi bir anlaşmaya varmak zor” demişti.
Hristodulidis’in amacının BM Genel Kurulu için New York'a gitmeden önce (Eylül ayının ikinci yarısı) Kıbrıslı Türklere yönelik Güven Artırıcı Önlemleri tek taraflı olarak duyurmak olduğu belirtildi.
İşte tedbirler:
1. Kuzey Kıbrıs’ta yasadışı olarak bulunan Türk yerleşimcileri yasallaştırmayan prosedürlerle, anne ve babası Kıbrıslı Türk, diğeri yabancı olan kişilere vatandaşlık vermenin yolu aranıyor. İlk aşamada, Türk vatandaşlarıyla evli olan ve örneğin yurt dışında nikah olan, öğrenimleri sırasında tanışan vb. Kıbrıslı Türk çocuklarına vatandaşlık verilebilecektir. İçişleri Bakanlığı verilerine göre, bu tür 3 bin 530 başvuru beklemededir (İçişleri Bakanlığı verileri).
2. Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk arasındaki iş faaliyetlerini kolaylaştırmak için Ekim ayında Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Rum girişimcileri için ‘Tek Durak Noktası’, yani iki toplum tarafından vatandaşların çalışma standartlarına ilişkin girişimciler için bir hizmet merkezinin işletilmesi Servis Merkezleri (CSC'ler). Aynı zamanda gençlik girişimciliği konusunun ve iki toplumdaki öğrenciler/genç girişimciler arasındaki işbirliğinin- girişimciler için ‘Tek Durak Noktası’ yoluyla veya örneğin gençler için mevcut olduğu gibi bir teknik komite oluşturularak nasıl teşvik edileceği tartışılmaktadır. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği (BM Genel Sekreter Yardımcısı Rosemary Di Carlo'nun Gençlik Teknik Komitesi oluşturulmasına yönelik tavsiyesi). KEBE'nin (Kıbrıs Ticaret ve Sanayi Odası), Kıbrıslı Türklerin serbest bölgelerdeki işgücü piyasasına dahil edilmesine yönelik bir programın oluşturulması gibi bir dizi tavsiyesi bulunmaktadır. Kıbrıslı Türklerin mesleki/finansal nedenlerle yurt dışına kaçışını (göç) sınırlamak amacıyla Lefkoşa'da barikat yakınında faaliyet gösterecek normal bir KEP'in sadece Kıbrıslı Türkler için olması yönünde düşünceler de var. Böylece Kıbrıs Cumhuriyeti bugün resmi belgelerin verilmesindeki gecikmelerden, rahatsızlıklardan ve bürokrasiden şikayetçi olan yurttaşlarımıza daha iyi ve daha hızlı hizmet verilebilecek.
3. Kuzey Kıbrıs’tan Güney Kıbrıs’a barikatlar üzerinden geçişine izin verilecek hayvansal olmayan işlenmiş gıdaların arttırılması düşünülmektedir (Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında yer alan ürünler listesinin genişletilmesi). Girişimcilik Teknik Komitesi, kahve, dondurulmuş sebzeler, bira, konsantre meyve suları, alkolsüz içecekler vb. gibi ürünlerin Kıbrıs Rum topluluğunda minimum düzeyde tepkiye neden olacağını düşünmektedir.
4. Sağlık sistemine katkı payı ödenmesini sağlayacak bir formülle, Güney Kıbrıs’ta yaşamayan ve/veya çalışmayan Kıbrıslı Türklerin de Genel Sağlık Sisteminden yararlanmasını sağlamak. Bu başlangıçta Kıbrıslı Türk kronik hastalarında yapılabilir. Kıbrıslı Türk doktorlarının/sağlık çalışanlarının, isterlerse, Avrupalı profesyonellerin sahip olduğu tüm yükümlülük ve haklarla birlikte NHS'ye (Yeni Sağlık Sistemi) katılmaya davet edilmesi üzerinde düşünülüyor; ABÖ ile sözleşme imzalayan Yunanistanlı doktorlar/sağlık çalışanları var. Sağlık Teknik Komitesi'nin ilaç konusunda tavsiyeleri var (Kuzey Kıbrıs’ta büyük ilaç kıtlıkları görülüyor ve Kıbrıs Cumhuriyeti zaman zaman Kıbrıslı Türklere ilaçlar veriyor).
5. Kuzey Kıbrıs’ta ikamet eden Kıbrıslı Türklerin, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde (temel işlemler için) banka hesapları açmasına ilişkin (gecikmeli) kararın (Avrupa direktifine dayanarak) uygulanmasına ilişkin duyuru. Merkez Bankası, Kıbrıs Cumhuriyeti yönetiminin, Kıbrıs Cumhuriyeti’nde ikamet eden Kıbrıslı Türklere ödenek ödenmesi sürecinde olduğu gibi, Güney Kıbrıs’taki bankalardan Kuzey Kıbrıs’taki bölgelere (örneğin Kıbrıs Türk Kooperatif Bankası'na) transfer yapmanın yollarını arıyor.
6. Kıbrıslı Rumlar ve Kıbrıslı Türkler konsorsiyumları tarafından ortak ticari faaliyetlerin mali desteğine yönelik hükümet programları yaratılacak. (Avrupa finansmanı imkanıyla).
7. Kıbrıslı Türklere dul yardımları gibi ödeme haklarının genişletilmesi.
8. Kıbrıslı Türk üyelerinin Teknik Komitelere atanmasının onaylanması.
9. Barışı ve uzlaşmayı teşvik etmek amacıyla eğitim alanında girişimler ve eylemler (örneğin, okullar/öğretmenler/öğrenciler arasında organize temaslar, Kuzey Kıbrıs’taki topraklarda kültürel anıtlara organize ziyaretler), aynı zamanda Türk dilinin öğrenilmesi konularında da Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan ve ilgili kurslar için boş alanlarda birkaç gün/saat harcayabilen Kıbrıslı Türkler için Yunanca dil kursları.
10. Acil durum numarası olan 112'nin Türkçe konuşmaya başlaması. (Türkçe hizmet vermesi)
11. Kıbrıslı Türk öğrencilerinin ve Kıbrıslı Türk işçilerinin her sabah Kuzey Kıbrıs’tan Kıbrıs Cumhuriyeti’ne günlük geçişleri ve öğleden sonra dönüşleri sırasında rahatsızlık veren prosedürün basitleştirilmesi (kontrollerin hızlandırılması/ “akıllı geçiş”).
12. Kıbrıslı Türklerin Avrupa müktesebatıyla uyumlaştırılması (ve Kıbrıslı Türklerin Euro ile uyumlaştırılması) için Geçici Komite'nin yeniden faaliyete geçmesi.
13. Kıbrıs sorununun, Birleşmiş Milletler'in ilgili kararlarında öngörüldüğü şekilde, siyasi eşitliğe dayalı, iki bölgeli, iki toplumlu federasyon temelinde amaçlanan çözümüne yönelik bilgilendirme kampanyası yapılması.
14. Tarafımızın ilave geçiş noktaları (barikatlar) açmaya hazır olduğunu bir kez daha vurgulamak