Güney Kıbrıs ile Yunanistan (Girit) arasında, deniz altına kablo döşenerek elektrik bağlantısı kurulmasını öngören Great Sea Interconnector (GSI) projesinde “son düzlüğe girildiği” haber verildi.
Haravgi GSI’nin ekonomik sürdürülebilirliğine odaklanılan yoğun bir perde gerisi yürütüldüğüne dikkat çekerek kesin karar için, Rum Yönetimi Başkanı Nikos Hristodulidis’in Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’le Atina’da görüşeceği 19 Eylül’e kadar süre olduğunu belirtti
Hristodulidis ile Miçotakis arasında 19 Eylül’de gerçekleşecek görüşmeyi “kritik” olarak niteleyen gazete önümüzdeki 24 saat içerisinde gelişme beklendiği için Rum Enerji Bakanı Yorgos Papanastasiu’nun Gastech fuarı için ABD’nin Huston kentine yapmayı aylar önce planladığı seyahati iptal ettiğine dikkat çekti.
Habere göre Rum Yönetimi Sözcüsü Konstantinos Letimbiotis dünkü açıklamasında GSI ile ilgili “müzakerelerde ilerleme kaydedildiğini” söyledi ve perde gerisine hakim olan durumu “Great Sea Interconnector konusunda dar takvimler yok ama sınırsız zamanımız da yok” sözüyle anlattı.
Rum tarafının bütün belirsizliklerin netleştirilmesini istediğine dikkat çeken Letimbiotis bu tür büyük projelerde bugüne kadar edindikleri deneyimin “yapıcı ya da değil, hiçbir belirsizlik kalmaması için her detaya, her noktaya bakılması gerektiğini" gösterdiğini söyledi.
Letimbiotis anlaşma menzilinde mi olunduğu sorusuna “ilerleme kaydedildi… Yunan tarafıyla görüşmeler yoğun şekilde devam ediyor.” cevabını verdi.
Letimbiotis’e Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) projeye ilgi gösterip göstermediği de soruldu. Rum Enerji Bakanı ile Abu Dabi Ulusal Enerji Şirketi ve Yunanistan Bağımsız Enerji Aktarım Otoritesi ADMİE arasında karşılıklı anlayış memorandumu imzalandığını, rutin toplantılar gerçekleştiren bir de çalışma grubu kurulduğunu hatırlatan Letimbiotis, Rum Yönetimi Başkanı Hristodulidis’in BAE ziyareti sırasında ele alınan konulardan birinin de GSI olduğunu söyledi ancak detay vermekten kaçındı.
Gazete “Kablodan Kaynaklı Jeopolitik Risk Maliyetinin Paylaşılması Anlaşması” başlıklı haberinde Rum ve Yunan enerji düzenleme kurullarının (RAEK ve RAAEY) jeopolitik risk konusunda anlaşmaya vararak GSI projesinde bir adım daha ilerlediğini ancak “siyasi karar da gerektiren, projenin ekonomik sürdürülebilirliği meselesinin halen kapatılmadığını yazdı.
Gazeteye göre RAEK ve RAAEY arasında varılan ve dün Rum Resmi Gazetesinde yayınlanan anlaşma uyarınca, projenin üçüncü taraflarca(Avrupa Yatırım Bankası kastediliyor) 657 milyon euro tutarında finanse edileceği mantığıyla, inşaat maliyetinin paylaşım oranı (yüzde 63’ü Güney Kıbrıs, yüzde 37’si Yunanistan) değişmiyor.
Projenin işletme maliyetleri ise ilgili maliyetin RAEK ve RAAEY tarafından önceden onaylanması şartı ile Güney Kıbrıs ve Yunanistan arasında yarı yarıya (50-50) paylaşılacak.
Önceki anlaşma, “projenin gecikme veya durma sebepleri mücbir sebebe bağlanırsa RAEK ve RAAEY ortak karar verecek” şeklinde değiştiriliyor. Böyle bir senaryoda, RAAEY ve RAEK Projeyi Uygulama Kurumu’na yönelik olası risk azaltma önlemlerine bağımsız olarak karar verecek.
Projenin gecikme veya durma sebeplerinin mücbir sebebe değil Projeyi Uygulama Kurumu’na bağlı olması durumunda RAAEY ve RAEK, ülkelerine olacak zarara ve olası tazminat önlemlerine bağımsız karar verecek.
Projenin mücbir sebep ya da mahkeme ara emri olmadan haksız yere gecikme ya da durma olması durumunda RAAEY ve RAEK kendi ulusal tüketicilerine yönelik zararı ve olası mukabil tazminatı ayrı ayrı ve projenin zamanında hayata geçirilmesinden edinileceği tahmin edilen fayda dikkate alınarak karar alacak.
Habere göre RAAEY ve RAEK arasında varılan anlaşma, görevlerin üçüncü taraflara verilmesi ve projenin muhtemel satın alınması ile ilgili iki senaryoyu da içeriyor. Bunun için görev ayrılığı ve çıkar çatışması kriterlerinin sağlanmasına yönelik Ek Yeni Madde getirildi. Buna göre ADIME tarafından “Great SEa Interconnector Single Member S. A.”ya görev verilmesi durumunda; ADIME gerçek ve tüzel karar alma birimi olarak kalacak ve tam sorumlu ve tam kontrole sahip olacak. Görev müteahhite verilirse, AB içerisindeki enerji şirketlerine rekabet üstünlüğü verebilecek hassas bilgilerin açığa çıkarılmasının önlenmesi için etkin prosedürler uygulanacak.
Politis “GSI Anlaşması İçin Son Düzlük… Atina Olası Jeopolitik Maliyet Konusunda Yeniden Yatıştırarak Baskıyı Artırıyor” başlıklı manşet haberinde GSI’nin uygulanması hedefiyle çıkmazı aşma çabaları devam ederken Yunanistan’ın jeopolitik maliyet riskini sıfırlayan yatıştırıcı mesajlar vermeye devam ettiğine dikkat çekti.
Gazeteye göre Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetridis, Kaşot (Çoban) adası bölgesinde GSI kablo döşeme araştırmaları yapılan yakın geçmişte Türkiye ile yaşanan gerilimin derhal yatıştırıldığına yeniden atıf yaptı. Yerapetridis bu çerçevede “Türkiye’nin Kaşot bölgesinde araştırma yapan gemiyi engellediği iddialarını ‘maalesef gerçekleri yansıtmayan bir kayıt var’ diyerek reddetti.”