KTMMO, ihale yasasına ilişkin teknik değerlendirmesini paylaştı

Kıb-Tek’in kapasite durumu ve ülke mw enerji ihtiyacı mukayesesi    Değerlendirme, 2000 yılından itibaren Kıb-Tek‘in kapasite durumu ve ülke mw enerji ihtiyaç mukayesi de şu şekilde yapıldı: “2004 yılında Kıb-Tek’in kurulu güç kapasitesi 1,401,000 mw ve ülkenin ihtiyacı 673bin mw idi. Kurulu gücün %45’i ile ihtiyaç duyulan enerji karşılanabilirdi. Yani AKSA’ya ihtiyaç yoktu. 2000-2003 yıllarında AKSA ile yapılan sözleşmelerin soruşturulması gerekmektedir. 2005-2008 yıllarında gaz türbinleri devre dışı bırakıldı fakat daha sonra envanter dışı da bırakıldı. Bu santrallerden Dikmen’de kurulu olanın motorinden HFo veya NG dönüşümü esnasında patlatılarak kırıldığı, diğerlerinin ise nasıl envanterden düşüldüğü hususunda herhangi bir rapor bulunmamaktadır. Soruşturulması gereken hususlardan biridir. GT santralleri devre dışı bırakılmasına rağmen Kıb-Tek kurulu gücünün %45’i ile  ihtiyacı karşılamaya yeterliydi. 2009 yılında toplam enerji ihtiyacı 1,190,068 mw’dı (Kıb-Tek kurulu güç kapasitesi 2,277,600 mw). Kıb-Tek kendi kurulu gücünün bu ihtiyacı karşılaması mümkün iken AKSA ile 15 yıl süreli yapılan anlaşmaya ihtiyaç yoktu. Bu dönemde kurulu gücün hizmete amade olmasının sağlanması, akıllı şebeke kurulumu, solar system ve depolama sistemlerinden istifade planları yapılması yerine AKSA ile sözleşme yapılması şaibeli bir iştir.  Bu sözleşmedeki kurulum bedeli, kira bedeli yakıt bedeli de rayiç ve teknik değerlere uygun değildi.” Değerlendirmede, 2018 yılında da kurulu gücün %71’inin ihtiyaç duyulan enerjinin üretimi için yeterli olduğu, 2000-2018 yılları arasındaki kapasite yetersizliği iddiaları olmasına rağmen ihtiyaç ile kurulu güç kapasitesi mukayese edildiğinde bir zafiyet olmadığı görüldüğü savunuldu. “Şikayet, Meclis Soruşturma Heyetince incelenerek, neticelendirilmemiştir”     2018-2020 döneminde ise Wartsila isimli firmanın Kıb-Tek tarafından tedarik edilen yedek parçaların ihtiyaç olmadığı ve tedarik maliyetlerinin yüksek olduğu ve parçanın evsafına uygun olmadığı konularında iktidara şikayet ettiğini, ancak bu şikayet, Meclis Soruşturma Heyetince incelenerek neticelendirilmediği öne sürülen değerlendirmede, “Soruşturma komisyonunda görevli milletvekilleri görevlerini yerine getirmemiştir” denildi. Değerlendirmede, 2020-2023 dönemi “Kıb-Tek yönetimin en şaibeli olduğu dönem” olarak nitelendirilerek, bu döneme dair şu ifadeler kullanıldı: “Evsafına uygun olmayan ihalesiz ve maliyeti belirsiz yakıt tedariki, kırılmış ve sigorta kapsamında olan arızaların giderilmediği ve bakım onarımların “Bakanlar Kurulu kararına istinaden” ihalesiz yapıldığı dönemdir. Üç yılı aşkın süredir arızalı olan jeneratörün onarım ihtiyacının maliyeti sigorta tarafından pazarlık yapılmış ve onarım bedelinin 1/5’i oranında ödeme yapılmasını teklif etmiştir. Yine bu dönemde evsafına uygun olmayan yakıt tedarikine devam edilerek jeneratörlere hasar verilmeye devam edilmiştir, verilen hasarın gerekçesi ve onarım ihtiyacı kamu ile paylaşılmadan ‘periyodik bakım’  konulu ihaleler yapılmıştır. Bu ihalelerin sözleşme bedeli 4 milyon euro olarak ihalesiz bir yöntem ile giderilmeye çalışılmıştır. KTMMOB Makina Mühendisleri Odası konuyu yargıya taşımıştır. Bilahare ise hazırlanan KHK’ler ile bu bakımlar ihalesiz yapılmıştır. Hazırlanan ödeme koşullarında ‘bakım yapılmadan ödeme şartı’ yüklenici lehine yazılmıştır. 3 yıldan fazladır sigorta tarafından onarımı yapılmayan santralin üretmediği enerjinin bedeli 9 Milyon USD’dir. Bu üretilmeyen enerjinin AKSA‘dan tedariki ise 26 milyon USD’dir.” Değerlendirme, “Bunun sorumlusu Kıb-Tek veya sendikası değildir, Yönetim Kurulu ve bağlı oldukları bakanlıktır. Geçmiş dönem için Sn. Erhan Arıklı’dır. Bugün için de Sn. Alişan Oşan’dır” denildi ve bu dönemde Kıb-Tek’in sermaye yanlısı siyasetçiler, yöneticiler ve Kıb-Tek içindeki işbirlikçilerin desteği ile kurulu gücün hizmet veremeyecek hale getirildiği ileri sürüldü. “2024 yılı Kıb-Tek’e sahip çıkma zamanı olmalıdır”    "Kıb-Tek’teki zararların nedenleri Kıb-Tek’i yönetenlerdir” denilen değerlendirmede, AKSA‘dan ihalesiz enerji alınmasına yönelik yasal değişiklik ile kazanç süresinin artırılacağı, 2024 yılı sonuna kadar AKSA’ya ödenecek kira tutarının 420-450 milyon USD olacağı iddia edildi. Makine Mühendisleri Odası değerlendirmesinde, “Bu bedel ile Kıb-Tek dünyadaki en çevreci enerji üretim sistemine sahip olurdu. 2024 yılı ülkemize ve Kıb-Tek‘e sahip çıkma zamanı olmalıdır. Eğer ihalesiz bu süreç uzatılırsa buna sebep olanlar yargılanmalıdırlar” denildi. 2020 yılından beri envanterde bulunan ICE tipi santralin hizmet dışı olduğuna, teminatsız yapılan anlaşmaların sonucunda yakıtın zamanında teslim edilmediğine, evsafına uygun olmadan tedarik edilen fuel oil yakıtın makinelere zarar verdiğine ve yandaş kişilerin istihdamına da değinilen değerlendirmede, ihalesiz bakım onarıma ilişkin “bedeli ödenen bu bakımların yapılıp yapılmadığını nasıl anlayacağız. Bakımları yapılmış olsa bu kadar yoğun arıza neden meydana geliyor?” sorusu yöneltildi. “İhtiyaç, Kıb-Tek’in kurulu gücünün hangi oranda hizmete amade olduğu, hangi oranda bakım ve onarım ihtiyacı olduğunun tespiti ve varsa acil kurulum ihtiyacı belirlenerek rekabetçi bir ihale ile tedarik edilmesi şeklindedir. Sağlıklı bir sistem bunu gerektirir” diyen Makine Mühendisleri Odası, odanın bu konuda desteğe hazır olduğunu duyurdu.