Ülkemiz bu kış beklenen yağmuru alamadı, son aylarda etkili olan yağışlı hava ise göletlerimizi doldurmaya yetmedi.
Göletlerin birçoğunun doluluk oranı yüzde 50’nin altında kalırken,17 göletin toplam doluluk oranı Mart 2023’te ölçümüne göre yüzde 31,38.
Su İşleri Dairesi’nin Mart 2023 gölet doluluk ölçümlerine göre; Hamitköy Baştanlıkdere Göleti kurudu, Dağyolu Üçparmakdere Göleti, Haspolat Göleti, Geçitkale Eğridere Göleti ise kurumaya yüz tuttu, 2 gölette ölçüm yapılamazken, 13 göletin doluluk oranı yüzde 50’nin altında kaldı. 17 gölet arasında yüzde 50’nin üzerinde doluluğu olan sadece 2 gölet var. Arapköy Ayanidere Göleti’nin doluluk oranı yüzde 98,38, Gönendere Göleti’nin doluluk oranı ise yüzde 59,30 olarak saptandı.
Çevre Eğitimi ve Yönetimi Uzmanı Biyolog Asuman Korukoğlu, göletteki suyun susuzluğa karşı hem insanın hem de doğanın sigortası olduğuna dikkat çekti.
“Göletlerde kuruma demek ülkedeki mikro ikliminin kuruması demektir” diyen Korukoğlu, aynı zamanda atmosferdeki nem dengesinin de değişmesi anlamına geldiğini kaydetti.
En büyük göletler kurumak üzere
KKTC’nin en büyük göleti olan 4.1 milyon metreküp hacimli Gemikonağı Madendere Göleti’nin doluluk oranı yüzde 33.47 olarak ölçüldü. Yaklaşık 1 buçuk milyon metreküp hacmi olan 2’nci büyük göletimiz Akdeniz Göleti’nde ise ölçüm yapılamadı.
1,3 milyon metreküp hacmi olan Geçitkale Eğridere Göleti’nin doluluğu yüzde 23,11 olarak ölçülürken, hacmi 1,1 milyon metreküp olan Mersinlik Azganlıdere Göleti’nde de ölçüm yapılamadı.
En dolu gölet Arapköy Ayanidere
Su İşleri Dairesi’nin Mart 2023’te 17 gölette yaptığı ölçümlerde doluluk oranı en yüksek gölet, 608 bin 881 metreküp hacimli Arapköy Ayanidere Göleti oldu. Arapköy Ayanidere Göleti’nin doluluk oranı yüzde 98,38.
Rapora göre, en yüksek doluluk oranına sahip ikinci dere ise 938 bin 666 metreküp hacme sahip, yüzde 59,30 da doluluğa sahip Gönendere Göleti oldu.
Arapköy Ayanidere Göleti ve Gönendere Göleti dışındaki tüm göletlerin doluluk oranı ise yüzde 50’nin altında kaldı.
Hamitköy Baştanlıkdere Göleti kurudu
Rapora göre, 529 bin 125 metreküp hacimli Hamitköy Baştanlıkdere Göleti kurudu.
392 bin 250 metreküp hacimli, yüzde 10,65 doluluğu olan Dağyolu Üçparmakdere Göleti, 117 bin 390 metreküp hacimli, yüzde 13,60 doluluğu olan Haspolat Göleti ile 1,3 milyon metreküp hacmi, yüzde 23,11 de doluluğu bulunan Geçitkale Eğridere Göleti ise kurumaya yüz tuttu.
Korukoğlu: Göletlerin su tutabilmesi
için dere yataklarını temizlemek gerek
Çevre Eğitimi ve Yönetimi Uzmanı Biyolog Asuman Korukoğlu, doğa ve insanlar için göletlerde daha çok su tutulumunun sağlanması gerektiğini belirtti.
Bozulmuş, içi sürülen, dışı yıkılmış, içinde çok fazla tehlikeli atık olan dere yataklarının kontrolden geçirilmesi gerektiğini söyleyen Korukoğlu, bu sorunların su kapasitesini artırmayı engellediğini ifade etti.
Korukoğlu, dere yataklarının temiz tutulmaması, sınırlarının korunmaması durumunda göletlere su taşınamayacağını vurguladı.
Dere yataklarını temizlemek içinde dozerle dere yatağına girmemek gerektiğini söyleyen Korukoğlu, “Dozerler derenin bütün canlılığını, verimliliğini ve toprak özelliğini bozarsınız ve yağan yağmurun tüm suyunu toprak yutar. Dere yataklarını temiz tutmak, olan atıkları da kuru zamanda elle toplamak önemlidir” dedi.
Korukoğlu, birçok yerde dere yataklarının içinde yapılaşma olduğunu kaydederek, dere yataklarının yatak büyüklüğünün çok daraltıldığını ve derinleştirildiğini vurguladı. Korukoğlu, yıllardır bu konuları dile getirdiklerini, öneriler sunduklarını ifade etti.
“Göletteki su, hem insanın hem
de doğanın sigortasıdır”
Göletlerin, derelerin getirdiği suyu tutabilmeleri bakımından önemli olduğunun altını çizen Korukoğlu, göletlerle ilgili “bu su boşuna burada durur bu suyu kullanalım” şeklinde yanlış bir düşüncesi olduğunu söyledi.
Korukoğlu, göletteki suyun susuzluğa karşı hem insanın hem de doğanın sigortası olduğuna dikkat çekerek, “Şunu ekelim, sulu tarım yapalım bu suyu kullanalım diye hareket edersek, ertesi sene ne ile karşılaşacağımızın belli değil” şeklinde konuştu.
Korukoğlu, küresel iklim değişikliği uzmanlarının 2030 yılına kadar dünyadaki insanların bu şekilde su harcamaya devam ettikleri müddetçe doğada hiç su kalmayacağını öngördüğünü vurguladı.
“Göletlerin kuruması etraftaki canlıların
su, hatta nem bulamaması demektir”
“Göletlerde kuruma demek ülkedeki mikro ikliminin kuruması demektir” diyen Korukoğlu, aynı zamanda atmosferdeki nem dengesinin de değişmesi anlamına geldiğini kaydetti.
Korukoğlu, göletlerin kurumasının doğadaki bitki ve hayvanların su bulamaması hatta nem bile bulamaması demek olduğunun altın çizerek, her geçen gün ülkemizin kalabalıklaştığını, kalabalığında su kullanımının hem tarımda, hem evlerde, hem de işyerlerinde artması anlamına geldiğini hatırlattı.
GÖLET KAPASİTE DOLULUK HACMİ DOLULUK YÜZDE
Yılmazköy Polatdere 517.167 225.467 43.60
Arapköy Uzundere 444.150 190.398 42.86
Arapköy Ayanidere 608.881 599.046 98.38
Beşparmak Alagadi 774.575 325.800 42.06
Hamitköy Baştanlıkdere 529.125 kurudur
Değirmenlik Çataldere 297.814 128.425 43.26
Serdarlı Ağıllıdere 391.880 170.468 43,50
Geçitkale Eğridere 1.360.510 314.441 23.11
Ergazi Sayadere 405.025 171.076 42.21
Mersinlik Azganlıdere 1.145.065 Ölçülmez
Dağyolu Üçparmakdere 392.250 41.785 10.65
Gemikonağı Madendere 4.121.205 1.379.630 33.47
Gönyeli 453.857 213.313 47.00
Kanlıköy 730.294 279.202 38.23
Haspolat 117.390 15.973 13.60
Gönendere 938.666 556.701 59.30
Akdeniz 1.468.157 Ölçülemedi