Ülkemizde 1979 yılında yükseköğretim ihtiyacının karşılanması için “devlet üniversitesi” olarak kurulan Doğu Akdeniz Üniversitesi (DAÜ) mali krizle boğuşuyor.
Gelişmiş altyapısı ve nitelikli öğretim kadrosuna rağmen tüm dünyayı etkisi altına alan Koronavirüs pandemisinin yarattığı global kriz, DAÜ’deki “finansal tufanı” daha da katmerledi.
Ekonomik krizle birlikte okulun gelir ve giderlerinde ciddi bir açık oluştu; okul personeline “maaş” ödeyemeyecek duruma geldi.
DAÜ’deki mali krizi aşmak için DAÜ Rektörü Prof. Dr. Aykut Hocanın tarafından “DAÜ Temmuz 2023-Aralık 2024 Uygulanacak Ekonomik Plan” taslağı hazırlandı.
BAĞIMSIZ Gazete’ye konuşan DAÜ Vakıf Yöneticiler Kurulu Başkanı Dr. Erdal Özcenk, Temmuz ayında tasarruf planının yürürlüğe girmesiyle DAÜ’deki krizin aşılacağını söyledi.
DAÜ Birlik ve Dayanışma Sendikası (DAÜ BİR-SEN) Başkanı Buğu Sümen Cohar ise, tasarıyı hiçbir şekilde müzakere etmeyeceklerini belirterek “3 yıldır başarısız bir tablo çizen DAÜ Rektörü Aykut Hocanın’ın planına güvenemeyiz” dedi.
Tasarruf önlemleriyle DAÜ’deki
mali krizin aşılması hedefleniyor
Doğu Akdeniz Üniversitesi Temmuz 2023-Aralık 2024 Uygulanacak Ekonomik Plan Raporu’na göre, DAÜ’de yaşanan mali sıkıntılara karşı “azami 18 ay boyunca” uygulanacak tasarruf tedbirleriyle gelir artırıcı önlemler belirlenecek. Bu önlemlerle DAÜ’deki mali krizin aşılması hedefleniyor.
Raporda, ortalama dolar kuru ve yılda iki kez maaşlara uygulanan hayat pahalılığı oranları dikkate alınarak hem Aralık 2024 kadar uygulanacak tedbirlerin detaylarına, hem de bu süreçte karşılaşılacak mali tabloya dikkat çekildi.
Tasarruf raporunda öncelikli hedef olarak üniversitenin sürdürebilir bir yapıya kavuşturulmasını sağlayacak adımların atılması olduğu belirtilirken başlıca hedeflerden biri ise, yıllık personel giderlerinin toplam bütçe içerisindeki oranının yüzde 70 olarak sınırlandırılması olduğu bildirildi.
Özcenk: ‘Ortak akılla’ çözeceğiz
DAÜ Vakıf Yöneticiler Kurulu Başkanı Dr. Erdal Özcenk, tasarruf planının “temmuz” ayında uygulanacağını belirterek “DAÜ’deki krizi ortak akılla çözeceğiz” dedi.
Özcenk, kimsenin maaşında gözlerinin olmadığını ancak krizi atlatmak için geçici süreliğine tasarruf planının hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.
DAÜ’deki krizin yanlış yönetimden değil, global krizden kaynaklandığını belirten Özcenk, personele yüksek enflasyona bağlı verilen hayat pahalılığının üniversiteyi krize soktuğunu dile getirdi.
Özcenk, personel maaşlarına son 1 buçuk senede yüzde 110’u aşan hayat pahalılığı ödeneği verildiğini, ancak öğrenci işlerinde artış yapılmadığına dikkat çekti.
“Bu durum krize girmemize neden oldu” diyen Özcenk, dünya genelinde de buna benzer sorunların yaşandığına işaret etti.
Özcenk, dünyanın birçok ülkesinde özel üniversitelerin global ekonomik kriz nedeniyle kapsına kilit vurduğunu belirterek “Biz de bu krizden nasibimizi aldık ama bu işi en az zararla, personele aşırı zarar gelmeyecek şekilde çok fazla dokunmadan çözeceğiz” diye konuştu.
DAÜ’nün devlet üniversitesi olduğuna dikkat çeken Özcenk, okuldaki sorunlarla ilgili siyasi erkle de görüşme yaptıklarını kaydetti.
“Türkiye’den gelen öğrencilerin sadece
yüzde 30’u normal okul ücretini ödüyor”
Okula kayıt yapan öğrencilerin durumundan da söz eden Özcenk, şöyle devam etti:
“Kıbrıslı öğrencilerin okula ödediği ücret, normal ücretin yüzde 60’ıdır. Türkiye’deki öğrencilerin ücreti ise tercih durumuna bağlı değişiklik gösteriyor.
Yani mevcut kurallara göre Türkiye’deki üniversite sınavlarında DAÜ’yü birinci tercih olarak yazıp kazanan bir öğrenci, okula hiç para ödemiyor.
İkinci tercihinde kazanan bir öğrenci ise okula normal ücretin yüzde 50’sini, üçüncü tercihinde kazanan öğrenciler ise yüzde 75’ini ödüyor. Yani ortalamaya bakıldığında Türkiye’den gelen öğrencilerin sadece yüzde 30’u normal okul ücreti ödemiş oluyor.”
“DAÜ’lü öğrenciler Mağusa’ya katma değer sağlıyor”
DAÜ’nün barındırdığı öğrencilerin Mağusa’ya katma değer sağladığına dikkat çeken Özcenk, Mağusa ekonomisinin öğrencilerle döndüğünü söyledi.
Özcenk, bu konuyu siyasi erkle de görüştüklerini belirterek okula gerekli katkının yapılacağına dair söz verildiğini anlattı. Özcenk, sorunların aşılacağını ifade ederek “Aklın yolu bir” diye konuştu.
Okulun sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için çalıştıklarını belirten Özcenk, “Hem çalışanlar ekonomik anlamda biraz feragat edecek, hem de devlet bonkör davranacak. Bu işi bu şekilde çözeceğiz” ifadelerini kullandı. Özcenk, bu durumun geçici olduğunun altını çizdi.
“Diğer üniversitelerle rekabet edemiyoruz”
DAÜ’nün devlet üniversitesi olmasından dolayı diğer üniversitelerle rekabet edemediğini belirten Özcenk, rekabet ortamının sağlanabilmesi için bazı yasal düzenlemelerin hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Devlet üniversitesinden emekli olan kişilerin emekli olduktan sonra okulda çalışmaya devam edemediğini ifade eden Özcenk, şöyle devam etti:
“Örneğin bizden çok değerli bir hoca 60 yaşında emekli olduktan sonra özel bir üniversitede işe başlıyor.
Bu değerli hocalar, sigortadan aldıkları maaştan daha az bir ücrete özel üniversitelerde işlerine devam ediyor. Ancak biz bu hocaları emekli olduktan sonra okulda tutamıyoruz. Ayrıca bu kişilerin yerine de okula daha yüksek bir ücrete yeni kişileri işe alıyoruz. Bu yüzden de rekabet edemiyoruz.
Halbuki emekli olan bir hoca sigortadan emekli maaşını alıp bizde çalışsa, rekabet etmemize imkân sağlanacak. Ancak bu olmadığı için haksız rekabet ortamı oluşuyor.
Biz hükümetten bu konuda yasal düzenleme yapılmasını talep ettik. DAÜ’nün rekabet edebilmesi için devletin gerekli düzenlemeleri yapmasını bekliyoruz.”
Cohar: Tasarruf raporunu hiçbir
şekilde müzakere etmeyeceğiz
DAÜ Birlik ve Dayanışma Sendikası (DAÜ BİR-SEN) Başkanı Buğu Sümen Cohar, DAÜ tasarruf raporunu hiçbir şekilde müzakere etmeyeceklerini vurguladı.
Cohar, son 3 yıldır üniversite gelirlerinin ciddi anlamda düştüğünü, öğrenci sayısının da azaldığını belirterek, buna bağlı çok ciddi mali sıkıntıların yaşandığını dile getirdi.
2018-2019 döneminde üniversitenin ileride mali krize gireceğinin öngörüldüğünü söyleyen Cohar, o dönem yaşanılanları şu şekilde anlattı:
“Önceki yönetim zamanında bazı sıkıntılar baş göstermişti.
Bu sıkıntıların ardından senatörler imza toplayarak mali durumun kötüye gittiğini öne sürerek olağanüstü toplantı yapmak istemişti. İşte o gün eski rektör istifa etti, yeni bir rektör belirlememe süreci başlatıldı.
Şu anda görevde bulunan mevcut rektörümüz Aykut Hocanın da o dönem üniversitenin bütün problemlerini ‘ben çözebilirim’ iddiasıyla aday olarak rektörlük seçimini kazanmıştı.”
“DAÜ maaş ödeyemeyecek duruma geldi”
Cohar, DAÜ Rektörü Hocanın’ın seçildiği günden bugüne geçen 3 yılda “oldukça başarısız” bir tablo çizdiğini, tek bir tasarruf tedbiri öngörüp uygulamadığını savundu.
Hocanın’ın yapabileceği birçok tasarruf tedbirinin olduğunu ve bu tedbirlerin toplu iş sözleşmelerinde de yazdığını belirten Cohar, bugüne kadar hiç tedbir alınmadığı için üniversitenin çalışanlarına maaş ödeyemeyecek duruma geldiğini ifade etti.
Cohar, üniversitenin mali açıdan tedbir alması gerektiğini, ancak DAÜ Rektörü Aykut Hocanın’a güvenmedikleri için Hocanın’ın bu saatten sonra alacağı hiçbir tedbire destek vermeyeceklerini söyledi.
DAÜ’nün sürdürülebilir bir yapıya kavuşması için Aykut Hocanın’a defalarca uyarılarda bulunduklarına dikkat çeken Cohar, Hocanın’ın hiçbir uyarıya kulak asmadığını ileri sürdü.
“Başarısız tablo çizen bir rektörün planına güvenemeyiz”
Hocanın’ın okulun Uluslararası Tanıtım Ofisi’ni dağıttığını ve verdiği sözleri de tutmadığını söyleyen Cohar, şöyle devam etti:
“Rektörümüz Şubat ayında okula 1200 yabancı uyruklu öğrenci getireceğini iddia etmişti. Ancak okula sadece 450 civarında yabancı öğrenci kayıt yaptırdı. Sadece bu bile Sayın Aykut Hocanın’ın başarısızlığının göstergelerinden birisidir.
Ayrıca Uluslararası Tanıtım Ofisi dışında rektörümüz okulun mali işlerini de doğrudan kendisine bağladı ve bütün mali konularla kendisi birebir ilgilenmeye çalıştı… Ama bu işi de başaramadı. Biz bu nedenle bu kadar başarısız bir tablo çizen rektörün herhangi bir tasarruf planına güvenemeyiz.
DAÜ çalışanları olarak bizim düşüncemiz, kuruma sahip çıkmamız gerektiği yönündedir. Yani tasarruf tedbiri alınması gerekiyorsa biz bunu ancak güvenebileceğimiz bir rektörle yapabileceğimizi söylüyoruz.”
RAPORDA NELER VAR?
Doğu Akdeniz Üniversitesi’ne yaşanan mali krize karşı hazırlanan tasarruf tedbirleri Temmuz ayında uygulanmaya başlanacak. 22 başlık altında hazırlanan ekonomik plan taslağında okulun sürdürülebilir olması için alınacak önlemler en ince ayrıntısına kadar belirtildi.
Tasarruf raporunda mali açıdan gelirleri artırıcı ve giderleri azaltacak önlemlere geniş yer verildi.
Raporda, giderleri azaltacak düzenlemeler kısmı “Akademik Kısımdaki Düzenlemeler” ve “Yönetsel Kısımdaki Düzenlemeler” olmak üzere iki başlık altında sıralandı.
Mevcut personelin haftalık ders yükü
artırılacak, personel istihdamı yapılmayacak
Mali açıdan giderleri azaltacak düzenlemeler başlığı altında yer alan akademik kısımdaki düzenlemeler bölümüne göre, çok zorunlu durumlar hariç akademik personel istihdamı yapılmayacak. Yeni yapılacak olan istihdamlarda performans sisteminin bir parçası olarak kadro yapısı performansa dayalı ücret temelli olarak dönüşüm sağlanacak. Esnek kadro tanımları oluşturulmasıyla ilgili de yasal düzenleme yapılacak.
Yeni düzenlemeyle mevcut personel için “performans değerlendirmesi” uygulanacak. Ayrıca makam ödeneklerinin tamamı da kaldırılacak. 2023-2024 Güz Dönemi’nden itibaren akademik personelin haftalık ders yükü artırılacak.
Yöneticiler hariç, dönemlik ders yükünün doldurulmadığı yerlerde yarı-zamanlı öğretim elemanı görevlendirilmeyecek. Araştırma görevliliği kadroları azaltılarak yeniden belirlenecektir. Öğrenci sayıları çok düşük olan programlar yeniden değerlendirilecek ve sürdürülebilir olmayanlar kapatılacak.
Yönetsel kısımdaki düzenlemeler göre de okula yönetsel hizmetler personeli istihdamı yapılmayacak. Yönetsel hizmetlerde, atama ve terfiler minimum düzeyde tutulacak, boşalan müdürlüklerde ilk tercih yeni atama yapmadan, başka müdürlere ek görev verilecektir.
Ayrıca yönetsel hizmetlerde “ek mesai” ödemeleri minimize edilecek. Elzem durumlar hariç personel ek mesaiyle çalıştırılmayacak. Ek mesainin zorunlu olduğu durumlarda ise öncelikle vardiya usulü çalışma planlanacak.
TC ve KKTC uyruklu öğrencilere
yüksek oranda harç artışı yapılacak
Mali açıdan gelirleri artırıcı düzenlemelere göre yeni programlar konusunda çalışma yapılacak, YÖDAK onaylı programlara KKTC vatandaşı ve yabancı öğrenci alınacak.
Türk Lirası olarak tahsil edilen harçlarda mevcut öğrencilere yıllık enflasyon oranında artış yapılacak. Yeni kayıt yapacak TC ve KKTC uyruklu öğrencilere yüksek oranda harç artışı yapılacak.
Tercih alan ve bazı ortak yürütülen programlara fiyat/öğrenci sayıları dikkate alınarak, öğrenci sayısını ve toplam geliri artıracak yeni fiyat politikaları uygulanacak.
Döner Sermaye İşletmeleri verimli hale getirilecek. Ayrıca 2023 ve 2024 yılı yaz dönemi gelirlerini artırmak amacıyla müfredatın belli bir kısmında öğrencilere online eğitim imkânı tanınacak. Yaz dönemindeki online eğitim üniversite dışından öğrencilere de açılacak.
Güz dönemlerinde üniversite yurtlarında daha çok öğrenci, bahar dönemlerinde daha az öğrenci olduğu dikkate alındığında, üniversiteye ait yurtlara güz dönemi başında yıllık olarak kaydolunması sağlanılacak.
Tanıtımda yapılacak yapılandırma sonucunda yabancı öğrenci sayılarında artış sağlanacak. Üniversite kullanımında olan arazilerde bulunan tesislerin yeniden yapılandırılması ve projelendirilmesiyle gelirler artırılacak.
Kantin ve kafeteryaların kira ödemeleriyle ilgili pandemi döneminde ve sonrasında oluşan anomali durum çözüme kavuşturularak tahsil edilemeyen borçların tahsil edilmesi sağlanacak. Yenilenecek kantin ve kafeterya sözleşmeleriyle kira akışı eksiksiz devam ettirilecek.
İŞTE 'DAÜ 2023-2024 EKONOMİK PLANI'NIN TAM METNİ