Türkiye ve dünyada yaşanan gelişmelerin ardından döviz kurları şaha kalktı, sterlin 31 TL’yi aştı.
KKTC serbest piyasalarında dün bankalar ve döviz büroları arasındaki kur tablolarında ciddi bir uçurum oluştu, ekonomik dengeler altüst oldu.
Banka ve döviz büroları arasında özelikle sterlin kurundaki makas açıldı; dün sterlin alış 22.18 TL ile 25,60 TL, satış ise 28.42 ile 31.05 arasında işlem gördü; 3 TL’lik fark ortaya çıktı.
Sadece sterlinde değil, dolar ve Euro satış fiyatındaki artış da korkutucu boyutlara ulaştı… Dün itibarıyla serbest piyasalarda dolar/TL kuru 22.16 TL ile 24.81 TL; Euro ise 24.48 TL ile 27.01 TL arasında değişiklik gösterdi.
Güne yükselişle başlayan döviz kurlarındaki hareketlilik piyasayı da mahvetti. Dövizin önlenemez yükselişi nedeniyle ülkede yatırımlar durdu, vatandaşın cebindeki bir günde eridikçe eridi.
Hemen hemen her şeyin dövize endeksli olduğu ülkemizde kurlardaki artış özellikle dar gelirli ve asgari ücretli vatandaşın kâbusu oldu. Döviz borcu olanlar ise ne yapacağına şaşırdı.
Saydam: Siyasi krizin etkisi
Ekonomist Göksel Saydam, Türkiye’deki mali piyasaların para basmasından dolayı enflasyonun arttığını ve bunun etkisi ile dövizde de yükseliş meydana geldiğini kaydetti. Saydam, dövizin yükselişinde siyasetin ve siyasi krizin de etkisi olduğunu vurgulayarak, yükselişin Türkiye’deki seçim sonrası rayına oturabileceğini söyledi.
Piyasada eğer yüzde 19’dan yüzde 7’ye düşürülen mevduat faizler yükseltilmezse, yabancı paranın Türkiye piyasasına girmeyeceğini vurgulayan Saydam, yabancı paranın Türkiye’de neredeyse sıfırlandığını aktardı.
Saydam, “Hammadde almak, dışardan ithal etmek hepsi dövizledir. Eskiden 1 doları 15 TL’ye alırken, şimdi 19-20 TL’ye alıyoruz. Tüccarda bu hammaddeyi getirip, imal edince o kadar pahalılık oluşur” dedi.
Saydam, dövizin yükselmeye devam edeceğine dikkat çekerek, sterlinin kısa süre içerisinde 30 TL’yi aşacağını söyledi.
Türkiye’deki seçim dolayısıyla Merkez Bankası’nın bazı şeyleri bastırdığını belirten Saydam, Merkez Bankası’nın başka yerden kaynak bularak geçici olarak açığı kapattığını ama ilelebet böyle gitmeyeceğini ifade etti. Saydam, dövizdeki yükselişin Türkiye’de hükümet kuruluncaya kadar ve Merkez Bankası bağımsızlaşıncaya kadar devam edeceğinin altını çizdi.
Türkiye’nin para politikasında ülkemizin hiçbir etkisi olmadığını kaydeden Saydam, parayı bizim basmadığımızı, sadece kullandığımızı vurguladı.
“Dövizin yükselişi pahalılık yaratacak”
Saydam, dövizin yükselişinin ülkemize pahalılık olarak yansıyacağını kaydetti.
Ekonomist Saydam, enflasyona karşı 21/77 sayılı Mal ve Hizmetler Yasası’nın içeriğini okuyup temel gıda maddelerinde, yaşamsal maddelerde, yani alım gücünü erken zayıflatan maddelerde tedbirler alınması gerektiğini söyledi.
Saydam, hükümetin pahalılığa karşı önlem alması gerektiğine işaret ederek, aldıkları tek önlemin 6 ayda bir kamu çalışanlarının maaşlarına hayat pahalılığını yansıtmak olduğunu vurguladı. Asgari ücret artmadan, hayat pahalılığı maaşlara yansımadan artışın mal ve hizmete yansıdığını, bir artışında ücret ve maaşlara yapılan artıştan sonra uygulandığını ifade eden Saydam, asgari ücretin artırılması ya da hayat pahalılığının maaşlara yansımasının enflasyona ve pahalılığa çözüm olmadığını belirtti.
Hayat pahalılığının artık 3 ayda bir hesaplanması gerektiğini ifade eden Saydam, “hayat pahalılığını ne kadar ne kadar yansıtırsanız yansıtın, asgari ücreti ne kadar artırırsanız artırın, satın alma gücü artmaz” şeklinde konuştu.
Saydam, “Asgari ücret 4 binken vatandaşlar marketten 2 market alışveriş yapabiliyordu. Şimdi askeri ücret 13.563 TL oldu şimdi yarım poşet alışveriş yapıyor” dedi.
Deniz: Yükselişin sebebi spekülasyon
Ekonomist Derviş Kemal Deniz, dövizdeki yükselişin başlıca sebebinin spekülasyon olduğuna dikkat çekerek, Türkiye’deki seçim dolayısı ile “Döviz seçimden sonra artacak” gibi söylemlerin insanları döviz almaya yönlendirdiğini belirtti.
Ülkede zaten belirli miktarda döviz olduğunu söyleyen Deniz, sterlinde beklentinin 30’un üzerinde seyretmesi olduğunu, bu nedenle de dövize talebin arttığını kaydetti.
Deniz, dövizin belirli şartlarda bir süredir bastırılmasından kaynaklı yükselişin gerçekleşeceğini söyleyerek, dövizin daha seçim politikaları açıklanmadan yükselmesinin sebebinin spekülasyon olduğunu vurguladı.
“Yükselişinin durmasında Türkiye’de
alınacak kararlar etkili olacak”
KKTC’de döviz kuruna etki edilemediğini vurgulayan Deniz, “Faiz oranlarının bile Türkiye’de belirlendiği bir ülkede yaşıyoruz. Dövizin yükselişinin ne zaman duracağı konusunda Türkiye’de alınacak kararlar etkili olacak” şeklinde konuştu.
Döviz kurlarının artmış olmasının turizm teşvikini ve ihracatı artıracağını belirten Deniz, hizmet ve mal satımlarının ucuzlamaya başladığını bu nedenle yurtdışından daha çok tercih edilmeye başlayacağını vurguladı.
Deniz, mal ve hizmet ucuzlasa da girdi olarak bakıldığında yüzde 90’a ya da 100’e varan enflasyondan bahsedildiğini söyleyerek, “Bir enflasyon mücadelesi var, birde dövizin yükselme beklentisi var. Bundan dolayı seçim sonrasında hangi hükümet gelirse gelsin bir dengeleme politikası olması lazım” dedi.
“Bizi esas etkileyen enflasyondur”
Dövizin yükselişinin ülkemize etkisinin pahalılık olacağının altını çizen Deniz, “Ülkemize mal alımı döviz üzerinden yani yabancı ülkelerden olursa bu mallara pahalılık olarak yansır. Ancak biz Türkiye’den de büyük oranda ithalat yaptığımız için oradaki enflasyonu da ithal ediyoruz. Dövizin artışından bahsediyoruz ama bizi esas etkileye Türkiye’deki enflasyondur. Hal böyle olunca insanların alım gücü günden güne düşüyor” dedi.
Deniz, döviz artışının bu aşamada bizi enflasyon kadar etkilemediğini kaydederek, döviz yükseldik sonra ülkemizin Güney’den gelen Rumlar ve Avrupa’dan gelen turist için cazip hale geldiğini söyledi.
“İnsanlar artık mevduatta dövize yönleniyor”
Deniz, insanların artık mevduatta tercihlerini dövize yönlendirdiklerinin altını çizerek, bunun bir sebebinin spekülasyonlar diğer bir sebebinin ise Türk Lirası mevduat faizlerinin düşük olmasından kaynaklandığını vurguladı.
Deniz, faiz politikasının gözden geçirilmesi gerektiğine işaret etti.