Ahmet KARAGÖZLÜ
Ülkemizde babutsalara dadanan böcekler, ağaçların yok olmasına neden oluyor.
Babutsa böcekleri yüzünden ülkenin dört bir yanındaki babutsalar tek tek kurudu, babutsalar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Başkent Lefkoşa’da bulunan Esin Leman Lisesi öğrencileri, coğrafya öğretmenlerinin öncülüğünde bilimsel adı “Dactylopius coccus” olan babutsa böceği istilasına karşı farkındalık etkinliği düzenledi.
Öğrenciler, “Ayşabanın Babutsası Bitlendi”, “Gör, farked, gıbırda”, “Sevdiğim babutsa, bitsiz babutsa”, “Bitmeyen sevda, bitlenmeyen babutsa”, “Kültürümüz babutsa”, “Babutsamız lezzetli, bitler temizlenmeli”, “Babutsasız bir hayatta ben nasıl yaşayayım” yazılı pankartlar hazırladı.
Okul bahçesinde toplanan öğrenciler, babutsaların yok olma tehdidiyle karşı karşıya olduğunu belirterek farkındalık amacıyla tiyatral ve mizansel gösteride bulundu.
Öğrenciler daha sonra “Ayşabanın Babutsası Bitlendi” sloganı eşliğinde okulun önündeki çembere yürüyüş gerçekleştirdi.
Özilmen: Babutsalar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya
Esin Leman Lisesi Coğrafya öğretmenlerinden Mustafa Özilmen, babutsa koşnili yüzünden babutsaların yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu söyledi.
Babutsaların sadece doğanın parçası değil, Kıbrıs kültürünün de çok önemli bir unsuru olduğuna dikkat çeken Özilmen, KKTC ile Güney Kıbrıs’ın “toplu yok oluş” tehdidine karşı birlikte mücadele etmesi gerektiğini vurguladı.
Özilmen, dünyanın birçok ülkesinde babutsa böceğinden gıda boyası elde edildiğini belirterek bu böceğin insan sağlığına hiçbir zararının olmadığını dile getirdi.
“Babutsaları kurtarmak mümkün”
Özilmen, babutsa bitine karşı mücadelenin mümkün olduğunu, ancak bu mücadelenin doğal yöntemlerle olması gerektiğini ifade etti.
Söz konusu bitin en büyük düşmanının “uğur böceği” olduğunu söyleyen Özilmen, uğur böcekleriyle bu bite karşı etkili mücadele sağlanabileceğini belirtti.
Özilmen, 100 litre suya 250 gram “Arap sabunu” karıştırarak babutsa bitine püskürtülmesinin de etkili mücadele yöntemlerinden biri olduğunu belirterek birçok uzmanın bu metodu tavsiye ettiğini kaydetti.
Kıbrıs’ta hiçbir bitkinin babutsa kadar hızlı bir şekilde hastalanıp ortadan kaybolmadığını belirten Özilmen, “Babutsa bitine karşı mücadele etmezsek 3-5 yıl sonra babutsa meyvesini yurtdışından ithal etme riskiyle karşı karşıya kalacağız” dedi.
“Kaş yapalım derken göz çıkarmayalım”
Özilmen, kimyasal yöntemin tüm mücadele metotları denendikten sonra “son çare” olarak kullanılması gerektiğini belirtti.
Kimyasal yöntem kullanılması durumunda sadece böceklerin değil, babutsa bitkisinin de yok olabileceği uyarısında bulunan Özilmen, “Kaş yapalım derken göz çıkarmayalım” dedi.
Işık: Bu böcekten gıda boyası üretiliyor
Esin Leman Lisesi Coğrafya öğretmenlerinden Erdoğan Işık ise kaktüs veya boya koşnili olarak bilinen hastalığın babutsalarda beyazımsı bir görüntüye neden olduğunu belirtti.
Işık, söz konusu hastalığın “pamuk hastalığı” adıyla da anıldığını ifade ederek dünyada “koşnil sanayisinin” de bulunduğunu dile getirdi.
Koşnil olarak adlandırılan zararlı böcekten gıda boyası üretildiği belirten Işık, birçok gıda ürününde “E120” koduyla yazan ibarenin karminik asit olduğunu söyledi.
Fransa’da karminik asit elde etmek için koşnil üretimine büyük önem verildiğini anlatan Erdoğan Işık, koşnil üretimi amacıyla babutsa ekiminin teşvik edildiğine dikkat çekti.
“1 gram boya 1 gram altından daha değerli”
Işık, karminik asidin 10 farklı çeşidi bulunan çok pahalı bir ürün olduğunu belirterek en değerli çeşidinin ise kaktüs koşnilinden elde edildiğini ifade etti.
Karminik asidin, koşnilin ağaçlardan toplanmasıyla elde edildiğini söyleyen Işık, “Koşnilden üretilen 1 gram boyanın değeri 1 gram altından daha fazladır” diye konuştu.
“Doku kaybı bitkiyi kurutuyor”
Koşnilin babutsa yaprağında beslendiğini ve beslenirken salgıladığı salgının yaprağı sararttığını söyleyen Erdoğan Işık, bu durumun doku kaybına neden olarak bitkinin kurumasına yol açtığına dikkat çekti.
Erdoğan Işık, hastalıklı babutsa ağaçlarının birbirine temas etmesi veya rüzgâr gibi unsurlardan dolayı hastalığın yayıldığını ifade ederek koşnille ilgili ilk şikayetlerin Kapalı Maraş bölgesinden geldiğine işaret etti.
Işık, Kapalı Maraş’tan sonra Serdarlı, Beyarmudu ve İskele’den de benzer şikayetlerin alındığını belirtti.
Koşnilin babutsa yaprağında oluşturduğu “mumsu tabakadan” dolayı zirai ilaçlarla mücadele edilmesinin oldukça güç olduğunu belirten Işık, mücadele kapsamında ilk olarak ağaçların birbirine temas etmesinin önüne geçilmesi gerektiğini söyledi.