Amazon’un bazı kısımlarında yaşanan aşırı kuraklık, nehir su seviyelerinde dramatik bir düşüşe yol açarak, yaklaşık 2.000 yıl öncesine ait olabilecek insan formlarının oyulmuş olduğu, genellikle su altında kalan düzinelerce kaya oluşumunun açığa çıkmasına neden oldu.
Uzun süredir Amazon’un en büyük şehri Manaus’ta yaşayan Livia Ribeiro, kaya oymalarını arkadaşlarından duydu ve incelemek istedi.
Yönetici Ribeiro, göz kamaştırıcı kalıntıları inceledikten sonra, “Bunun bir yalan olduğunu düşündüm… Daha önce hiç görmemiştim. 27 yıldır Manaus’ta yaşıyorum.” diyor.
Kaya oymaları, geçen hafta 121 yılın en düşük seviyesini kaydeden Negro Nehri’nin sularıyla kaplı olduğundan genellikle görülemiyor.
Nehir kıyısındaki gravürlerin yüzeye çıkması hem bilim insanlarını hem de toplumu memnun etti ama aynı zamanda rahatsız edici soruları da gündeme getirdi.
Ribeiro, “Geliyoruz, gravürlere bakıyoruz ve çok güzel olduklarını düşünüyoruz. Ama aynı zamanda endişe verici… Ayrıca bu nehrin 50 yıl ya da 100 yıl sonra var olup olmayacağını düşünüyorum.” diyor.
Brezilya Amazon’undaki kuraklık, son haftalarda nehir seviyelerini büyük ölçüde azaltarak, ulaşım ve malzeme için labirent benzeri su yollarına bağımlı olan bir bölgeyi etkiledi.
Brezilya hükümeti, normalde hareketli nehir kıyılarının kuru olduğu ve mahsur kalan teknelerle dolu olduğu bölgeye acil yardım gönderdi.
Uzmanlara göre, Pasifik Okyanusu üzerinde normal havayı bozan ve iklim değişikliğinin etkisini artıran düzensiz bir iklim düzeni olan El Niño nedeniyle kurak mevsim bu yıl daha da kötüleşti.
Brezilya Tarihi Miras Enstitüsü’nden (Iphan) Jaime Oliveira, gravürlerin “büyük önem taşıyan” bir arkeolojik alan oluşturduğunu söylüyor.
Söz konusu gravürler Praia das Lajes olarak bilinen bir bölgede yer alıyor ve ilk kez 2010 yılında, şimdiki kadar şiddetli olmayan başka bir kuraklık döneminde görüldüler.
Kaya oymaları, yakınlarda akan Negro Nehri’nin alçak kahverengimsi sularıyla birlikte, yoğun ormanların arka planında görünüyor.
Gravürlerin çoğu insan yüzlerinden oluşuyor; bazıları dikdörtgen, diğerleri oval olan gravürlerde gülümsemeler veya sert ifadeler görülüyor.
Tarihçi ve Iphan üyesi Beatriz Carneiro’ya göre Praia das Lajes, henüz çok az araştırılan bir alan olan bölgede yaşayan erken insanları anlamada “çok önemli” bir değere sahip.
Carneiro, “Ne yazık ki kuraklığın kötüleşmesiyle birlikte şimdi yeniden ortaya çıkıyorlar. Nehirlerimizi geri kazanmak ve gravürleri su altında tutmak, onların korunmasına bizim çalışmamızdan daha fazla yardımcı olacak.” diyor.