Büyük beyaz köpekbalıklarının 100 bin ila 200 bin yıl önce üç ayrı gruba ayrıldığı ve o zamandan beri birbirleriyle neredeyse hiç çiftleşmedikleri ortaya çıktı. Bilim insanları sadece Bermuda Şeytan Üçgeni'nde melez bir hayvan tespit etti.
Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne göre büyük beyaz köpekbalıkları, neslinin tükenmesine karşı savunmasız durumda.
1970 ila 2018'de nüfuslarının yaklaşık üçte birini kaybeden bu hayvanlar, koruma çabaları sayesinde yavaş yavaş çoğalıyor.
Yeni araştırmayı yürüten ekip durumun endişe verici olduğunu söyleyerek koruma çalışmalarında farklı yollara başvurulabileceğini ifade ediyor.
Current Biology adlı hakemli dergide yayımlanan çalışmada dünya genelindeki büyük beyaz köpekbalıklarının genomu incelendi.
Dişi köpekbalıkları yavrularını dünyaya getirmek için kendi doğdukları yere dönüyor. Ayrıca bu hayvanlar mitokondriyal DNA'larını sadece annelerinden alıyor. Araştırmacılar bu DNA sayesinde köpekbalığının nereden geldiğini anlayabiliyor.
89 köpekbalığının genetiğini inceleyen bilim insanları, hayvanların üç ayrı gruba ayrıldığını tespit etti. Bu gruplar Kuzey Atlas/Akdeniz, Hint-Pasifik ve Kuzey Pasifik okyanuslarında geziniyor.
Araştırma ekibi ayrışmanın 100 bin ila 200 bin yıl önce gerçekleştiğini saptasa da bunun nedenini bilmiyor.
Aberdeen Üniversitesi'nden, çalışmanın sorumlu yazarı Dr. Catherine Jones, "Sondan Bir Önceki Buzul Çağı'nın sonunda beyaz köpekbalığı popülasyonları, üç ayrı soya bölünerek nadiren birbirleriyle çiftleşmeye başlamış gibi görünüyor" diyerek ekliyor:
Bu ayrım hâlâ gözlemlenebiliyor ve görünüşe göre bugünkü büyük okyanus akıntıları her bir grubun yaşadığı alanı sınırlayan bir görev üstleniyor.
Sadece Bermuda Şeytan Üçgeni'nde melez bir köpekbalığı bulundu.
Melez hayvan, Hint-Pasifik ve Kuzey Pasifik soyundan geliyor (Leslie Noble)
Ekip, başka melez hayvanların da dünyaya gelmiş olabileceğini ancak onların yavrularının doğal seçilim sonucu yaşamadığını düşünüyor.
Bilim insanları bu nedenle koruma çalışmalarının ayrı gruplara odaklanması gerektiği görüşünde. Gruplar birbiriyle çiftleşmeye başlarsa dünyaya gelecek melez hayvanlar hayatta kalmayabilir.
Nord Üniversitesi'nden Leslie Noble, ortak yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında "Belirli bir bölgedeki köpekbalıkları yok olursa, başka bir soydan gelen köpekbalıklarının onların yerini alamayacağını anlıyoruz" diyor:
Beyaz köpekbalıklarının küresel popülasyonu artık bu üç ayrı birime kadar küçüldü. Ve bu gerçekten epey endişe verici.
Büyük beyaz köpekbalıklarının ortadan kaybolması insanlar açısından da tehdit arz ediyor. Bu süper avcı hayvanlar deniz ekosistemlerinin dengesini ve sağlığını korumada kilit bir rol oynuyor.
Noble "Kaderimiz büyük beyaz köpekbalıklarıyla yakından bağlantılı çünkü proteinimizin yaklaşık yüzde 20'sini onların sağlıklı tuttuğu deniz ekosistemlerinden alıyoruz" diyerek uyarıyor:
Yani onları kaybedersek, bu ekosistemlerden elde ettiğimiz proteinin büyük bir kısmını da kaybedebiliriz.